Aan tafel! Kmo’s van het jaar schuiven aan bij minister-president Matthias Diependaele

Een paardensprong naar Zuid-Nederland

Er zit met Philippe Hanssens, eigenaar van Hanssens Beyond Telecom, een West-Vlaming aan tafel. Zijn ingeschapen ‘no nonsens’-mentaliteit noopt hem die mooie woorden te toetsen aan de realiteit. “Ik hoor u graag bezig, ik heb ook het gevoel dat u wel weet waarover u spreekt. Maar er gaan verdorie serieuze stappen gezet moeten worden.” Het woord ‘regeltjes’ wordt nog maar aangehaald en iedereen springt spreekwoordelijk recht. “Wij hebben consulenten en advocaten nodig om aan alle regeltjes te voldoen. Naast UNIZO zijn er te weinig lobbygroepen die het opnemen voor de kmo’s, er wordt te weinig rekening met ons gehouden”

“Een vergunning verkrijgen is door alle voorwaarden gewoonweg onmogelijk geworden. Investeerders trekken naar Noord-Frankrijk, daar is de grond quasi gratis en doen ze niet zo moeilijk over alles,” gaat Philippe Hanssens verder. Het is duidelijk dat we meteen bij het grootste thema van de dag zijn aanbeland. Zowat iedereen gaat in op wat hij zegt. “Wij staan bekend om onze kennis in de paardenwereld. Er zijn heel wat buitenlandse investeerders die letterlijk staan te zwaaien met miljoenen. Zij willen hier een hele accommodatie neerpoten omdat België een gerenommeerd paardenland is. Maar ze krijgen gewoon geen vergunning. We zien die mensen allemaal naar Zuid-Nederland trekken. Werkgelegendheid, welvaart, letterlijk miljoenen die Vlaanderen doodleuk in de vuilbak gooit,” verzucht Jeffrey De Sutter, directeur van De Sutter Naturally.

Matthias Diependaele gaf eerder al aan iets aan de vergunningsproblematiek te willen doen. Maar wijst de tafel nogmaals op de beperkingen van dit Vlaandrenland. “Elke lap grond die je een bedrijf toewijst, pak je af van landbouw, natuur of wonen. Vertel eens tegen een boer dat je landbouwgrond wil ombouwen naar een bedrijfsterrein. Het zal niet lang duren of er staat een tractor voor je deur. En begrijpelijk, want ook boeren zijn ondernemers die gewoon hun job willen doen.”

Regeltjes die sluizen blokkeren

De minister-president en de zijnen beseffen dat ze met meer moeten afkomen om de tafel te sussen. Hij komt daarom met een voorbeeld uit eigen stal. “We willen in Vlaanderen maar al te graag de beste van de klas zijn. Zo zijn we op bepaalde vlakken doorgeslagen qua regeltjes. Heel het vergunningensysteem zit zo scheef dat we onze eigen projecten nauwelijks vergund krijgen. Geraardsbergen heeft nood aan nieuwe sluizen, daar botsen we zelf op onze regulitis. Eén buurtbewoner die vindt dat zo’n sluis stinkt, kan heel de boel blokkeren. De afweging ‘algemeen belang tegenover particulier belang’ moeten we terug rechttrekken.”

Het zal u waarschijnlijk verwonderen, maar Vlaanderen doet het Europees niet zo slecht wanneer het om de snelheid van vergunningen gaat. “Het is door de aanvechtmentaliteit dat alles nadien zo slabakt. We gaan het de komende jaren alleszins een heel pak minder aantrekkelijk maken om te procederen tegen vergunningen.” Matthias Diependaele ziet ook graten in de verkokering van ‘zijn’ Vlaamse overheid. “Alle verschillende onderdelen kunnen negatief advies geven, van wonen tot milieu. Ik heb daarom een zinnetje opgenomen in het regeerakkoord dat luidt “we streven ernaar om geen tegenstrijdige advies meer te geven.” Dat klinkt heel eenvoudig en totaal logisch. Maar het wordt met enige waarschijnlijkheid het moeilijkste zinnetje om waar te maken.

Breien in Vlaanderen met Europese knopen 

Wat geldt voor vergunningen, geldt evenzeer voor de algemene administratieve rompslomp. Bedrijven verliezen teveel tijd aan het nakomen van regeltjes. En die komen niet enkel uit Vlaanderen: “Bovenop alles wat de federale en Vlaamse overheid ons opleggen komt er nog eens een hele Europees poespas bij. Nu is er de CSRD (de verplichting om duurzaamheidsrapportage uit te brengen, red.). Als je wil dat we innoveren, awel laat ons dan gerust zodat we kunnen beginnen,” luidt het aan de tafel.

“Tegen eind dit jaar willen we concrete vereenvoudigingsvoorstellen hebben,” pareert de minister-president. Maar daarvoor doe ik beroep op ons overleg met organisaties als UNIZO en de ondernemers zelf. We moeten weten wat de moeilijkheden zijn van de mensen op het terrein alvorens ze aan te kunnen pakken.”

Het epos van een bureaucratie die zichzelf inhaalt

Onze gedelegeerd bestuurder Danny Van Assche fungeert als dirigent van de dialoog. Op momenten dat het orkest in decrescendo dreigt te gaan, zwiept hij ze richting een nieuwe aria. “Het gaat niet enkel over de regeltjes qua administratie. Ik sprak onlangs nog met de zaakvoerder een kmo. Eén keer om de twee maanden nodigen zij 70 mensen uit in hun vergaderruimte waar normaal maar 15 man zit. Enkel daarvoor moesten zij van de Vlaamse overheid investeren in een apart luchtzuiveringssysteem van 50.000 euro.”

“Ik begrijp die frustratie en daar zullen we met deze regering ook iets aan doen! Mijn jongste broer is een kleine aannemer. Om zijn rollend materieel te stockeren heeft hij een nieuwe hangar gezet. Dat kon hij door alle regeltjes enkel doen wanneer alles tiptop geïsoleerd werd, terwijl dat ‘kot’ nooit of te nooit verwarmd moet worden.” Reden temeer voor de minister-president dus om vereenvoudigingsmechanismen in te bouwen.

Het is al zo ver gekomen dat zelfs de overheid alle regeltjes niet meer kan volgen,” pikt Vincent Locquet van Locquet P&L in. “Onlangs kregen wij een aanvraag van de Stad Antwerpen om de stroomvoorziening op Winter in Antwerpen te vergroenen. Als voorbeeld verwezen ze naar een dieselgenerator die niet voldoet  aan de Europese wetgeving.  Die machine mocht al jaren niet meer verkocht worden voor mobiele toepassing en stoot 90% meer emissies uit.

“Wij hebben enorme inspanningen gedaan om over de hele breedte conform alle regels te zijn. Maar er is geen controle.  Dat motiveert bedrijven niet om al die rompslomp te doorploeterden. Meer nog, ik neem een risico door in orde te zijn, want ik maak veel kosten en verlies veel tijd. Concurrenten die dat niet doen, creëren een voorsprong. Want controle komt er toch niet.”

Een bekommernis die ook Philippe Hanssens deelt. “Je zou als bedrijf eigenlijk al beter opzoeken hoeveel de boete bedraagt om niet in orde te zijn, dan alle gevraagde investeringen te doen. Controle komt er vaak niet en de kans dat de regel afzwakt of verandert op korte termijn is toch groot.

Een Vlaams struikelblok voor Oekraïners

Tot zover de regeltjes en vergunningen. De raadsmannen nemen notie en de minister-president belooft nog een keer alles in het werk te stellen om het leven van de ondernemer wat makkelijker te maken. Het gesprek kabbelt richting arbeidsmarkt, het laatste grote onderwerp van vandaag.

Het zijn onze nationale winnaars, Thomas en Pieter Vansichen, van Vansichen technology Lineairtechniek, die met een eerste voorzet komt. “Je hoort overal dat er arbeidskrachten vrijkomen en immens veel mensen op zoek zijn naar werk, maar ik spreek voor veel ondernemers als ik zeg dat we daar weinig van merken. Onze ouders vangen een Oekraïense vluchtelinge op, die zeer graag bij ons aan de slag wil. Maar de erkenning van haar diploma verloopt zeer moeizaam.

Dat ligt volgens Matthias Diependaele aan Oekraïne zelf. Het is vaak geen evidentie om te achterhalen wat de waarde van een buitenlands diploma is. Het lijkt erop dat Thomas en Pieter Vansichen ook niet meteen versoepelingen mogen verwachten. “Hoe je het ook draait of keert, als ik verzorgd wordt door een Oekraïense verpleger, hoop ik dat die perfect weet wat die doet,” zegt de minister-president.

Ook Yo Engelen en Matthias Levrie van E-demonstations doen beroep op Oekraïense werkkrachten. “Wij kunnen onze aanvragen niet langer beantwoorden met het personeel dat we in België voor handen hebben. Daarom zetten we sinds Covid in op vluchtelingen uit Oekraïne. Maar om hen onderdak te kunnen geven, hebben we tijdelijke huisvesting nodig. Alles rond die tijdelijke huisvestiging wordt totaal tegengehouden door de Vlaamse overheid.”

E-demonstrations zorgt goed voor hun personeel. De mensen uit Oekraïne die ze niet meer tewerk kunnen stellen, pogen ze ergens anders aan te bevelen. “Eigenlijk spelen wij voor VDAB, omdat de VDAB het zelf niet doet. In plaats van duidelijke, algemene info te geven zodat die mensen massaal op de arbeidsmarkt kunnen geraken, moeten ze één per één naar een loket. En zonder kennis van het Nederlands worden ze naar een opleiding gestuurd. Terwijl je onze taal ook kan leren door te gaan werken.

De jeugd van tegenwoordig 

Al het eten is intussen op. Het geklingel van bestek en glazen ruimt plaats voor een paar diepe zuchten. Want het is tijd voor een groot hekelpunt op de arbeidsmarkt: de jongeren. Zowat iedereen aan tafel onderschrijft het veranderende paradigma rond werk bij onze jeugd. De zoektocht naar extra verlof, een gebrek aan motivatie en ambitie, quiet quitting en de algemene werkethiek. Irritaties genoeg bij enkele van onze laureaten.

Maar de minister-president springt in de bres voor al wie met groene oren naar het werk vertrekt. “Ik geloof eigenlijk niet dat jongeren niet meer hard willen werken. Ik hoor verhalen van bedrijfsleiders die zeer enthousiast zijn over de ‘juniors’ in hun bedrijf. Ook in mijn eigen omgeving zie ik tieners die door de week studeren en in het weekend kei hard werken, ook op vrijwillige basis."

“Ik geloof zeker dat er een heel aandeel jongeren zeer ongemotiveerd rondloopt op hun werk. En werken bekijken als een last. Maar was dat vroeger ook niet zo? Ik herinner me veel jonge gasten die vroeger bij mijn vader kwamen aankloppen: “Ik moet komen solliciteren voor de VDAB”."

De konijnenfluisteraar 

Eindigen doen de laureaten bij opleidingen. Volgens Philippe Hanssens was het vroeger een stuk eenvoudiger om overheidsgestuurde en -gesteunde opleidingen te verkrijgen vanuit VLAIO (Het Vlaams Agentschap voor Innoveren en Ondernemen).

“Ik snap dat je als ondernemer voor bepaalde begeleiding, bepaalde trajecten en subsidies rond opleidingen naar de overheid kijkt. Maar we hebben daarvoor onder meer onze kmo-portefeuille, een zeer waardevol instrument waar ondernemers altijd beroep op kunnen doen,” repliceert Matthias Diependaele.

“En toch wordt er nog vaak op geschoten,” besluit Danny Van Assche. “Terwijl het veruit de makkelijkste en doeltreffendste manier is om levenslang leren te ondersteunen en aan te moedigen. In 2018 lag heel het concept onder vuur nadat er een subsidie kwam voor een opleiding tot konijnenfluisteraar.”

De kmo laureaten verslikken zich bijna in de, net geserveerde, crème brûlée van het lachen. De stekker is er nu volledig uit. Minister-president Diependaele rondt het gesprek af met een bedanking aan alle kmo's voor hun waardevolle inzichten. "Ik ben blij dat niemand om subsidies is komen vragen, maar je hebt mij wel veel werk meegegeven."

Bekijk het interview na afloop met de minister-president hier