Milieubewust ondernemen

Sinds 1997 geldt in heel België het Interregionaal Samenwerkingsakkoord Verpakkingsafval, dat de rechten en verplichtingen vastlegt voor wie betrokken is bij de productie en/of de invoer, de distributie en het gebruik van verpakte goederen. De regelgeving voert het begrip verpakkingsverantwoordelijke in.

• Verpakkingsverantwoordelijke is diegene die verpakte producten als producent en/of als invoerder op de Belgische markt brengt. Je wordt ook als verpakkingsverantwoordelijke beschouwd als je verpakte producten rechtstreeks invoert voor eigen verbruik. De verpakkingsverantwoordelijke is diegene die de zeggingskracht heeft over de keuze van de verpakking. In het algemeen is dit de eigenaar van het merk dat op de verpakking staat. Diegene die producten in loonwerk verpakt, bijvoorbeeld voor een distributieketen, is geen verpakkingsverantwoordelijke.
• Als het gaat om "serviceverpakkingen" (bv. draagtasjes, broodzakken, geschenkverpakkingen, inpakpapier voor charcuterie en kass, etc.... die aangebracht worden op het moment van verkoop) is de producent/importeur van die serviceverpakkingen de verpakkingsverantwoordelijke.

Elke verpakkingsverantwoordelijke is minimaal onderworpen aan de informatieplicht en terugnameplicht: 

• De informatieplicht houdt in dat jaarlijks (voor 31 maart) cijfermatige gegevens per verpakkingssoort moeten overgemaakt worden aan de Interregionale Verpakkingscommissie (IVCIE). Dit kan d.m.v. het aangifteformulier dat door de IVCIE ter beschikking gesteld wordt van de verpakkingsverantwoordelijken. In de praktijk zal de verpakkingsverantwoordelijke meestal aangesloten zijn bij Fost Plus en/of Val-I-Pac en zal hij alle info inzake tonnages en aard van de verpakkingsmaterialen moeten overmaken aan deze erkende organismen die dan op hun beurt deze informatie (aangiftes) overmaken aan de IVCIE en zo voldoen aan de informatieplicht van de bij hen aangesloten verpakkingsverantwoordelijken. Om de administratieve lasten verbonden aan de wettelijke jaarlijkse informatieplichten maximaal te beperken voor KMO’s, werd beslist dat kleine producenten en/of importeurs enkel nog hun omzetcijfer op de Belgische markt moeten meedelen aan Fost Plus en/of Val-I-Pac. Voorwaarde is wel dat er in het verleden reeds één gedetailleerde aangifte plaatsvond. Dit is de zogenaamde “omzetaangifte”. De vereenvoudiging komt er dus op neer dat Val-I-Pac en Fost Plus zelf herberekeningen uitvoeren in functie van de omzetevolutie.
• De terugnameplicht betekent niet dat de onderneming verpakkingsafval letterlijk moet terugnemen, maar wel dat minimale percentages voor recyclage en nuttige toepassing moeten gehaald worden. De verpakkingsverantwoordelijke moet de kosten dragen voor de inzameling en het behalen van de doelstellingen inzake recyclage en nuttige toepassing. Er is wel een minimumdrempel voor terugnameplicht: elke verpakkingsverantwoordelijke die jaarlijks minder dan 300 kg verpakkingen op de Belgische markt brengt, wordt vrijgesteld van de terugnameplicht. Theoretisch kan de verpakkingsverantwoordelijke de verplichting "terugnameplicht" zelf vervullen, doch praktisch en economisch is aansluiten bij een erkend organisme veelal de beste oplossing.

Voor verpakkingsafval van huishoudelijke oorsprong kan de onderneming aansluiten bij FOST PLUS. Voor verpakkingsafval van bedrijfsmatige oorsprong kan aangesloten worden bij VAL-I-PAC. Per materiaalsoort (papier, glas, …) wordt een bijdrage per kg betaald (zogenaamde “Groene Punt-bijdrage”. Bij aansluiting bij een erkend organisme zal dit organisme ook de informatieverplichting (zie hiervoor) van de verpakkingsverantwoordelijke op zich nemen. Verpakkingsverantwoordelijken die nog niet aangesloten zijn kunnen nog steeds retro-actief aansluiten, dus ook voor de voorbije kalenderjaren, mits betaling van verwijlintresten.

De vzw Fost Plus coördineert en financiert de selectieve inzameling van huishoudelijk verpakkingsafval in samenwerking met gemeenten en intercommunales. Daarbij wordt gebruik gemaakt van de bestaande inzamelsystemen, nl. huis-aan-huisinzamelingen en gemeentelijke containerparken. Zoveel als mogelijk wordt gestuurd in de richting van recyclage. Het is een mutualistisch en solidariserend systeem waarbij Fost Plus voor zijn leden de opgelegde percentages inzake nuttige toepassing en recyclage haalt. Die percentages (uitvoerige berekeningen) worden dan als bewijsstuk voorgelegd aan de overheid.

De vzw Val-I-Pac maakt eveneens gebruik van de bestaande inzamelsystemen, maar dan voor bedrijfsmatig verpakkingsafval (bv. grotere plastic folies, wegwerppaletten, grotere vaten, krimphoezen/pallethoezen, etc ….). Ze financiert de bijkomende kosten van de ophalers (privé-containerfirma’s) en recuperanten die de nodige informatie leveren voor het invullen van de terugnameplicht voor bedrijfsmatige verpakkingen. Het is eveneens een mutualistisch en solidariserend systeem waarbij voor de leden de opgelegde percentages inzake nuttige toepassing en recyclage gehaald worden én bewezen worden t.o.v. de overheid. Val-I-Pac zorgt ook voor een betaling aan de eindbezitters van het bedrijfsmatig verpakkingsafval via een systeem van containerpremies, recyclagepremies en zakpremies. De eindbezitters kunnen dergelijke premies ontvangen op voorwaarde dat ze hun bedrijfsmatig verpakkingsafval correct sorteren aan de bron, en vervolgens selectief laten afvoeren via een afvalophaler die aangesloten is bij Valipac.

Sommige bedrijven/handelaars moeten inderdaad aansluiten bij BEBAT om te voldoen aan de wettelijke aanvaardingplicht voor afgedankte batterijen.
Dat laatste is bv. het geval als je invoerder bent van batterijen omwille van de import van elektrische fietsen met batterijen of omwille van import van andere apparaten met batterijen.
Iedereen die in België batterijen of toestellen met batterijen op de markt brengt, moet voldoen aan de wettelijke aanvaardingsplicht. In praktijksituaties is aansluiten bij BEBAT daarvoor meestal de enige haalbare en betaalbare oplossing.  Je dient dan een toetredingsovereenkomst met BEBAT af te sluiten, periodiek aangiftes te doen, en de vereiste BEBAT-bijdragen te betalen. De BEBAT-bijdragen reken je door aan jouw klanten.

Als je enkel werkt met binnenlandse leveranciers die reeds aangesloten zijn bij BEBAT en telkens BEBAT-bijdragen doorrekenen aan jou voor de batterijen (elektrische fietsen), dan moet je daarvoor niet zelf aansluiten maar gewoon de bijdragen doorrekenen aan uw klanten.
Als je producten (fietsen) met batterijen importeert van één of meerdere buitenlandse leveranciers, dan ben je importeur en moet je in principe aansluiten bij BEBAT (zie hiervoor), tenzij je buitenlandse leverancier(s) zelf aangesloten is/zijn bij BEBAT en reeds de bijdragen betaalt/betalen aan BEBAT, via volgende link kan je snel en éénvoudig nagaan of je buitenlandse leverancier reeds aangesloten is bij BEBAT, dat kan op basis van de naam van het bedrijf of het ondernemingsnummer: zie https://mybatbase.bebat.be/nl/memberlist/

Of je al dan niet moet voldoen aan de aanvaardingsplicht batterijen (aansluiten bij BEBAT) kan je éénvoudig testen via de online-testmodule van BEBAT, dat kan via: https://info.bebat.be/nl/check-aanvaardingsplicht

Instandhoudingsdoelstellingen Natura 2000 en Passende Beoordeling

Om goed te kunnen inschatten of ingrepen, ondernemers-activiteiten, recreatie-projecten, of andere economische activiteiten in of nabij Natura 2000-gebieden effecten kunnen hebben op de natuurlijke kenmerken van die gebieden vraagt de overheid een Passende Beoordeling.

Europese Richtlijnen stellen dat moet vermeden worden dat ingrepen, economische activiteiten,… in of nabij Natura 2000-gebieden schade kunnen berokkenen aan leefgebieden, broedplaatsen, fauna en flora in de Natura 2000-gebieden. De Passende Beoordeling is een eerste stap die moet vermijden dat bv. onherstelbare schade zou optreden ter hoogte van deze gebieden.

Zo kunnen ondernemers verplicht worden om voor nieuwe vergunningsplichtige activiteiten, vergunningsplichtige uitbreidingen, e.d., een Passende Beoordeling (te laten) opmaken. De Passende Beoordeling is een document dat bij de vergunningsaanvraag moet gevoegd worden. Het is een uitgebreide, gedetailleerde wetenschappelijke milieustudie die moet aantonen dat het project geen schadelijke gevolgen heeft of tot een betekenisvolle aantasting leidt van nabijgelegen natuurgebieden.  In de praktijk zijn er maar een beperkt aantal consultancy-bedrijven die zo’n gedetailleerde wetenschappelijke studie kunnen uitvoeren.

Het Agentschap voor Natuur en Bos (ANB) geeft advies op het document en kan bijkomende voorwaarden opleggen om schade te beperken, compenseren, herstellen of kan om een aanpassing van de voorziene plannen vragen. De vastgelegde instandhoudingsdoelstellingen in de Natura 2000-gebieden zullen daarbij een ijkpunt zijn voor “Passende Beoordeling”.