Formaliteiten bij de opstart

Er zijn een aantal standaardformaliteiten die van toepassing zijn voor de meeste beroepen. Deze gelden zowel voor starters in hoofd- als in bijberoep. 

1. Onderzoek de haalbaarheid van je idee

Als zelfstandige beginnen doe je niet van de ene dag op de andere. Je moet je goed voorbereiden en nadenken over de haalbaarheid van je eigen onderneming. Een doordacht ondernemingsplan en een realistisch financieel plan zijn de eerste stappen. Daarnaast volgen er nog belangrijke vragen. Ga je voor een eenmanszaak of een vennootschap? Hoe ga je in de markt zetten? Waar vind je je klanten?  Ontdek het UNIZO Startersplatform waar je op een overzichtelijke manier antwoord krijgt op al deze vragen. 

2. Open een zichtrekening

Is het verplicht? Wel ja, voor een vennootschap móét de rekening op naam van de vennootschap staan. Maar ook voor een eenmanszaak kan je het best een nieuwe rekening openen. Op deze manier heb je een eenvoudig overzicht én kan je je beter antwoord bieden aan de fiscus. 

Open steeds je een zichtrekening bij een in België gevestigde bank. Bijvoorbeeld KBC. De rekening moet op jouw naam staan.

Je moet het rekeningnummer (samen met de naam van de financiële instelling) op alle handelsdocumenten (brieven, facturen, enz.) vermelden.

2. Check of je vergunningen nodig hebt voor je inschrijving?

Om van start te gaan in bepaalde sectoren, heb je als ondernemer een vergunning nodig. Ben je niet zeker of je aan alle vergunning gedacht hebt? Een handig overzicht kan je hier terugvinden.

3. Schrijf je in bij het Ondernemingsloket

Als starter van een handels- of ambachtsonderneming of als vrij beroeper ben je verplicht je onderneming in te schrijven in de Kruispuntbank van Ondernemingen en een ondernemingsnummer aan te vragen. Dit geldt zowel voor handelaars, handelsvennootschappen en vrij beroepen. Een ondernemingsnummer vraag je aan via een erkend ondernemingsloket zoals Liantis ondernemingsloket, partner van UNIZO.

4. Activeer je btw-status

Nadat jouw onderneming in de Kruispuntbank van Ondernemingen is ingeschreven, dien je een btw-identificatie aan te vragen. Ook hiervoor kan je terecht bij Liantis ondernemingsloket. Op dit moment dien je het btw-stelsel aan te geven waarvoor je opteert: de gewone regeling, maandelijkse aangiftes, het vrijstellingsregime, het forfaitair stelsel, enz. Een onderneming moet nagaan of de geleverde diensten of goederen al dan niet in het btw-wetboek omschreven staan en je onderneming bijgevolg al dan niet btw-plichtig bent.

5. Sluit je aan bij een sociaal verzekeringsfonds

Als zelfstandige in hoofd- én bijberoep, moet je je ook aansluiten bij een sociaal verzekeringsfonds. Dit fonds int de sociale bijdragen die je moet betalen en zorgt ervoor dat de uitkeringen correct gebeuren. Je kan hiervoor terecht bij Liantis sociaal verzekeringsfonds. 

7. Sluit je aan bij een ziekenfonds

Om in orde te zijn met je ziekteverzekering is ook een aansluiting bij een ziekenfonds nodig. Als je al aangesloten bent, meld je een wijziging van jouw statuut.

8. Richt je een vennootschap op?

Voor het oprichten van een vennootschap: zie artikel 'Wat zijn de formaliteiten bij de oprichting van een vennootschap?'. 

9. Ga je met personeel van start?

Lees hier alles over het aanwerven van personeel. 

Wanneer je start met een vennootschap, gelden er naast de standaardformaliteiten een aantal extra verplichtingen.

Financieel plan
Een financieel plan is een overzicht van de verwachte inkomsten en uitgaven van jouw onderneming, en is een onderdeel van het ondernemingsplan. Als je een vennootschap wil oprichten moet je een financieel plan voor de eerste twee jaar van de vennootschap (laten) opmaken.

Je moet het financieel plan overmaken aan de notaris bij het opstellen van de oprichtingsakte. Bij faillissement binnen de eerste drie jaar na de oprichting, zal de rechter dit financieel plan opvragen bij de notaris. Als dan blijkt dat onvoldoende vermogen werd voorzien voor de eerste 2 jaar van de activiteit, word jij als oprichter verantwoordelijk gesteld voor de schulden van de vennootschap. De beperkte aansprakelijkheid wordt dan opgeheven.

Het financieel plan is niet vereist voor een VOF (vennootschap onder firma) en voor een CommV (commanditaire vennootschap).

TIP!

Met het gratis platform van UNIZO stel je met begeleiding jouw financieel plan en ondernemingsplan op.

UNIZO Startersplatform

Oprichtingsakte
Een vennootschap wordt opgericht met een notariële akte. Daarbij moet je statuten opmaken die neergelegd worden bij de notaris. Deze zorgt voor publicatie van de statuten in het Belgisch Staatsblad.

Je kan een vennootschap ook digitaal oprichten via het platform van FedNot. Je hoeft hierdoor geen fysieke vergadering meer vast te leggen met een notaris. De tussenkomst van een notaris blijft wel vereist.

Een onderhandse akte (tussen de betrokkenen) volstaat evenwel voor een VOF en voor een CommV (behalve wanneer onroerende goederen worden ingebracht). Er is dan ook geen financieel plan en een bankattest vereist. Je moet in dat geval zelf zorgen voor de publicatie van de statuten.

Bankattest
De notaris kan de oprichtingsakte pas opstellen nadat hij/zij een bankattest heeft ontvangen. Dit bankattest is een bewijs geleverd door de financiële instelling dat het vereiste oprichtingskapitaal (bij een NV) of een toereikend aanvangsvermogen (bij een BV of CV) gestort werd op een zichtrekening op naam van de op te richten vennootschap.

Vennootschapsbijdrage & sociaal verzekeringsfonds
Als vennootschap ben je onderworpen aan de vennootschapsbijdrage en dien je je aan te sluiten bij een sociaal verzekeringsfonds.

Meer info vind je hiervoor bij Liantis sociaal verzekeringsfonds, partner van UNIZO.

De wet verplicht verder de vennootschappen bepaalde akten of documenten openbaar te maken vb. de oprichtingsakte, verandering van zetel, benoeming bestuurders, enz.

Sinds 1 januari 2018 is in Vlaanderen geen specifieke beroepskennis meer vereist voor gereglementeerde beroepen en sinds 1 januari 2019 voor de bouwsector. Dit geldt zowel voor bestaande als startende ondernemers.

Over welke beroepen gaat het?

Voor een hele reeks beroepen was naast de basiskennis ook specifieke beroepskennis vereist om het beroep te mogen uitoefenen. Dat kon je meestal aantonen door middel van een opleiding en een bijhorend attest. 

Concreet is geen specifieke beroepskennis meer vereist voor: 

• beroepen in de bouwsector
• slager-groothandelaar,
• beenhouwer-spekslager
• droogkuiser-verver,
• restaurateur of traiteur-banketaannemer,
• brood- en banketbakker,
• kapper,
• schoonheidsspecialist,
• masseur,
• voetverzorging,
• opticien,
• dentaaltechnicus,
• begrafenisondernemer,
• Beroepsbekwaamheden met betrekking tot de uitoefening van zelfstandige activiteiten met betrekking tot fietsen en motorvoertuigen

Dat wil dus zeggen dat deze beroepen door iedereen uitgeoefend mogen worden, zonder dat hiervoor beroepskennis bewezen moet worden. 

Waarom is dit afgeschaft?

Er zijn verschillende redenen:

1. Door Europese regelgeving, mocht Vlaanderen niet langer dezelfde strenge voorwaarden opleggen aan EU-onderdanen wanneer die zich hier willen vestigen. De regels waren dus strenger voor Belgische onderdanen dan voor andere EU-onderdanen;

2. Europa heeft bovendien de aanval ingezet op vestigingswetgeving: recent deed de EU nog een voorstel met concrete vragen die elke overheid moet kunnen beantwoorden om een vestigingswetgeving te mogen behouden;

3. De vestigingswetgeving bepaalt enkel de startpositie, maar onder meer door de snelle evoluties binnen de betrokken beroepen, verzekert ze niet de kwaliteit op langere termijn;

Betekent dit nu dat er geen enkele controle meer is op de kwaliteit?

Dat is niet de bedoeling.

Het is de bedoeling om de nadruk te leggen op andere manieren om te verzekeren dat wie het beroep uitoefent, dat met een bepaalde kwaliteit doet. De maatregelen die dat moeten garanderen, zullen dus van sector tot sector verschillen. Het kan gaan om controles door externen zoals FAVV, FAGG, kwaliteitslabels binnen sectoren, permanente opleiding, …

Is kennis van bedrijfsbeheer dan niet meer van belang als je een eigen zaak wil runnen?

Een goede kennis bedrijfsbeheer blijft cruciaal! Zelf blijft UNIZO daarom volop starters en jonge ondernemers op weg helpen met zeer praktijkgerichte trajecten voor het opmaken van uw ondernemingsplan / businessplan: check het hier .

Gefailleerden kunnen in principe een nieuwe handelsactiviteit opstarten. Toch kan de rechter dit verbieden als blijkt dat je door een grove fout hebt bijgedragen tot het faillissement. Dit verbod kan opgeheven worden in geval van eerherstel. Het verbod om een zaak te starten moet in elk geval expliciet uitgesproken of bepaald worden.

Om een eigen zaak op te starten moet je de vereiste leeftijd en burgerrechten bezitten.

Meerderjarigheid
De persoon die een zelfstandige beroepsactiviteit wil beginnen of een onderneming wil opstarten moet in principe meerderjarig zijn, dus minstens 18 jaar oud.

Burgerrechten
Om te starten moet je jouw burgerrechten bezitten. Je mag dus niet ontzet zijn uit die rechten, bijvoorbeeld door een veroordeling wegens bedrieglijk bankroet, fraude of zware fout van de gefailleerde die tot het faillissement heeft geleid.

Handelingsbekwaamheid
Als starter moet je uiteraard ook handelingsbekwaam zijn. Zo zijn sommige personen niet meer bekwaam om handel te drijven, bijvoorbeeld wettelijk of gerechtelijk onbekwaamverklaarden en personen onder een voorlopig bewindvoerder.