Samen met ngo Trias ging vrt-weerman Bram in februari 2024 naar Guinee om te ontdekken hoe Guinese landbouwers en hun gemeenschap omgaan met klimaatverandering. Hij vertelt jou graag meer over die ervaringen en andere klimaatprojecten van Trias tijdens de reeks lezingen ‘Weerman Bram en zijn kliMATEN: een klimaatlezing met een wereldwijde blik’.

Bram Verbruggen, 37 jaar oud, is sinds 2019 weersvoorspeller en weerman bij de vrt. Hij ontdekte zijn passie voor natuur en de impact van het weer tijdens zijn opleiding tot zweefvliegpiloot. Hij werkte als militair weervoorspeller in onder meer Bevekom, Kleine-Brogel en Kandahar (Afghanistan). Vanaf het najaar van 2024 geeft hij klimaatlezingen over heel Vlaanderen die wij samen met onze ngo Trias organiseren.  Daarnaast is Bram in zijn vrije tijd te vinden tussen de druivenranken, want hij maakt zijn eigen wijn.

Dag Bram! Hoe was jouw klimaatreis naar Guinee?

Bram: “Het was een fantastische ogenopener, zowel voor mij als voor de vele mensen die ik in Guinee heb mogen ontmoeten! We hebben dan ook niet stilgezeten. We zijn onze reis begonnen in de hoofdstad van Guinee, Conakry, en trokken dan naar de stad Kindia, het hart van de Guinese fruit- en groententeelt. We gingen langs bij landbouwers, ook in de stad Kankan, waar ook het expertisecentrum van de landbouw zich bevindt.”

Wat typeert de Guinese landbouw?
Bram: “In tegenstelling tot de situatie in België, kent de Guinese landbouw geen rustperiodes. Dat betekent dat ze het hele jaar door moeten zaaien, planten, wieden en oogsten. Tijdens onze ontmoetingen met Guinese landbouwers werd duidelijk dat de klimaatverandering sterk voelbaar is op hun velden en teelten. Zo was de rode draad doorheen hun verhalen water, of eerder het gebrek eraan.”

Hoe erg is dat watertekort in Guinee?
 Bram: "Guinee, dat normaal bekend staat als het château d’eau van Afrika met haar vele rivieren heeft toch te kampen met een ernstig watertekort tijdens het droogseizoen. Vooral tijdens de maanden maart, april en mei is er een groot watertekort in Guinee. Dat is één van de gevolgen van de klimaatverstoring. Het droogseizoen wordt steeds langer en de moessonregens blijven langer uit. Wanneer het regent tijdens het natseizoen, vallen er steeds vaker zeer grote neerslaghoeveelheden op korte tijd, wat nog grotere overstromingen met zich meebrengt dan normaal. Daardoor raken hele velden verwoest, wat een ramp is voor de hele gemeenschap, want ze zijn sterk afhankelijk van die oogst en van de opbrengsten.”

Hoe lossen ze die problemen momenteel op?
Bram: “Tijdens onze bezoeken aan landbouwbedrijven hebben we gezien dat er op verschillende manieren aan irrigatie wordt gedaan om het watertekort op te vangen. Daarvoor werken de landbouworganisaties samen met Trias. Zo bezochten we bijvoorbeeld een boerderij waar ze waterpompen hebben geïnstalleerd die aangesloten zijn op een nabijgelegen rivier. Daarnaast passen de landbouwers creatieve oplossingen toe om hun gewassen tegen de hitte te beschermen, zoals het combineren van verschillende teelten. Zo zorgen ze er bijvoorbeeld voor dat bananenbomen schaduw bieden aan de courgetten die eronder groeien. Dankzij die creatieve oplossingen, waar Trias ook aan bijdraagt, staan ze sterker tegenover de gevolgen van klimaatverandering. Een andere oplossing vonden we in het expertisecentrum voor landbouw waar onderzoekers klimaatresistente gewassen testen en ontwikkelen. Met die nieuwe variëteiten zullen Guinese landbouwers in de toekomst weerbaarder zijn tegen de gevolgen van de klimaatverandering.”

Wat is je het meeste bijgebleven tijdens je reis?
 Bram: “Tijdens ons bezoek in de stad Kindia nam een oudere man het woord. Hij woonde al een groot deel van zijn leven op die plaats. Hij getuigde over de snelle evolutie van de stad en de omgeving. Het dorp transformeerde in een grotere stad op enkele decennia tijd, met weinig respect van de mens voor natuur en omgeving. Dat uit zich bijvoorbeeld in grootschalige ontbossing, afgebrande vegetatie door jagers en grote hoeveelheden plastic in het straatbeeld. Die snelle veranderingen is iets wat onze oudere generaties wellicht kunnen bevestigen. Hij schetste heel mooi hoe het evenwicht tussen onze samenleving en de natuur verloren is gegaan. En laat dat nu net de bron van het probleem zijn.”

Wat neem je mee naar de toekomst na je leerrijke klimaatreis?
 Bram: “Ik neem vooral de veerkracht mee die ik heb gezien bij de Guinese landbouwers. Ze zitten niet bij de pakken wanneer ze te maken krijgen met uitdagingen als gevolg van het veranderende klimaat. Guinese landbouwers zoeken naar creatieve oplossingen om daarmee om te gaan. Die interessante oplossingen en ideeën kwamen ook aan bod wanneer we met partners van Trias en lokale overheden hebben gesproken. Die gesprekken leidden tot interessante discussies, waaruit wellicht nieuwe oplossingen zullen voortvloeien. En uiteraard wil ik die discussies en oplossingen meenemen in mijn klimaatlezingen en delen met iedereen die het horen wil!”

Waarom geef je klimaatlezingen?

Bram: “Er bestaat nog te veel verwarring rond klimaatproblemen. En die vergissing wil ik de wereld uit helpen. Via de klimaatlezingen die Landelijke Gilden en Trias organiseren vanaf het najaar van 2024 kan ik het probleem aankaarten op een georganiseerde manier bij een groter publiek. Zo kunnen we het bewustzijn van de mensen opwekken. Ik geef ondertussen al een jaar of vier klimaatlezingen en ik hoop met deze nieuwe reeks lezingen te kunnen bijdragen aan een oplossing voor het probleem. En dankzij de reis naar Guinee met Trias heb ik indrukken en verhalen genoeg om nog veel meer klimaatlezingen te organiseren! Het wordt ongetwijfeld interessant, maar ook confronterend.”