Elke week serveert Danny Van Assche, gedelegeerd bestuurder van UNIZO zijn kijk op diverse actuele thema's die voor jou als ondernemer impact hebben.

We zien het eindelijk in het straatbeeld, en ook ’s avonds op TV, de verkiezingen zijn echt niet meer veraf. Hoe dichter we bij 9 juni komen, hoe meer passie en drama het dreigen te winnen van rede en overweging. Daarom wordt het stilaan tijd dat ik een belofte nakom. Ik had beloofd dat UNIZO ging terugkijken en vooruitzien. Vijf jaar geleden lanceerde UNIZO een memorandum voor de verkiezingen van 2019 onder de titel “Nieuwe bakens voor beleidsmakers”. De vraag is nu wat de regeringen daarmee gedaan hebben. De UNIZO-Studiedienst heeft het palmares van de Vlaamse en de federale regering vergeleken met wat we toen voorstelden. Die evaluatie deel ik graag met u. Daarnaast willen we ook vooruitkijken. Vorig jaar al bundelden we onze kijk op de toekomst in “Krachtwerk!”. De bedoeling was alvast onze voorstellen in zoveel mogelijk partijprogramma’s te krijgen. Wel, ook die evaluatie hebben we gemaakt.

Als we terugkijken, dan was er één ding dat niemand voorzien had, en wij dus ook niet: een opeenvolging van crisissen: corona, Oekraïne en ook Brexit. Die laatste zijn de meesten onder ons al vergeten, maar de Britten nog niet... Laat ons eerlijk zijn: zowel de federale als de Vlaamse regeringen hebben een goed crisisbeleid gevoerd. Achteraf gezien, zouden we misschien nu een aantal zaken anders doen, maar in “the heat of the fight” is er uiteindelijk goed gewerkt én zelfs samengewerkt. Onze ondernemers zijn gesteund via federaal overbruggingsrecht, Vlaamse corona-hinderpremies, tijdelijke werkloosheid, … Samen met grote eigen inspanningen, heeft dit ervoor gezorgd dat meeste van onze ondernemingen vrij ongeschonden door corona zijn geraakt, daarbij ook nog eens gesteund via een relancebeleid. Ook voor Brexit en voor de energiecrisis zijn maatregelen getroffen. Dus een goed rapport voor het aanpakken van de crises.

Daarnaast kunnen we voor elke regering zowel krachtige als krachteloze beleidsbeslissingen opsommen. Het arbeidsmarktbeleid van de Vlaamse regering liep samen met de voorstellen van de Vlaamse sociale partners. We sloten twee akkoorden tussen werkgevers, vakbonden en de Vlaamse regering om de krapte op de arbeidsmarkt aan te pakken. Daarnaast voerde de Vlaamse regering duidelijk een beleid dat de handelskernen versterkte: via het integraal handelsvestigingsbeleid werd een stop gezet op uitbreidingen buiten de handelskernen, en via de door UNIZO voorgestelde “bedrijvige kernen” krijgen ze een nieuwe boost. Vlaanderen is ondertussen de onbetwiste innovatieleider geworden in Europa. Voor kmo’s is er een verhoogde ondersteuning voor innovatie en ook de winwinlening werd versterkt. Daarover zijn we tevreden. Minder tevreden zijn we over de Vlaamse mobiliteit. Ondanks het feit dat we met corona een keerpunt hadden kunnen hebben in ons mobiliteitsgebruik, staan we nu opnieuw meer dan ooit vast in de file. Op energiebeleid blijven we nog op onze honger zitten om investeringen in hernieuwbare energie overal te laten plaatsvinden (bestemmingsneutraliteit) en willen we meer mogelijkheden om energie-delen tussen bedrijven te organiseren. En voor één ding zijn we ronduit razend: de Vlaamse regering eiste altijd meer bevoegdheid om iets te kunnen doen aan de hoge lasten op arbeid. Wel, sinds twee legislaturen is ze bevoegd voor loonkostkortingen voor doelgroepwerknemers en deze zijn ondertussen zo goed als allemaal afgeschaft. Dat hadden we niet in gedachte toen Vlaanderen hiervoor bevoegd werd.

Op federaal vlak zijn we vooral tevreden over iets dat niet veranderd is. Vakbonden betogen al jarenlang voor de afschaffing van de loonwet, die bepaalt dat onze lonen gelijke tred moeten houden met de ons omringende landen. Wel deze regering heeft op basis van deze loonwet tweemaal een dwingende loonnorm opgelegd. Daarnaast kunnen we als UNIZO alleen maar bijzonder blij zijn voor de aanpassing van een historisch onrecht: voortaan krijgen zelfstandigen een zelfde pensioen als werknemers als ze een gelijk loon aangeven. De zogenaamde correctiecoëfficiënt bestaat niet meer. Dit is voor ons een mijlpaal. Ook de verstrengde regels om facturen tijdig te doen betalen, is een stap vooruit voor al onze leveranciers. We pleitten ook voor een energienorm, en die is er. En ondanks de energiecrisis kwam de stoombevoorradingszekerheid niet in het gedrang. Er bleven zelfs twee kerncentrales voor open. Het grote verwijt aan de federale regering is dat ze er niet in slaagde om grote noodzakelijke hervormingen uit te voeren, noch om de begroting duurzaam op orde te krijgen. Onze ondernemers vragen al decennia lang dat er meer loon naar werken komt, dat werken beloond wordt en minder belast. Wel, de grote fiscale hervorming kwam er niet. Onze pensioenen moeten hervormd worden om ze betaalbaar te houden in de toekomst. Er kwamen enkele kleine aanpassingen, maar tegelijkertijd vooral ook een verhoogd minimumpensioen en een pensioenbonus ipv een pensioenmalus. Op arbeidsmarktbeleid is er eigenlijk niets gebeurd. De arbeidsdeal is een maat voor niets. Er gebeurde weinig om de enorme loonindexaties in 2023 op te vangen (tenzij een tijdelijke maatregel). Wel werden nog twee sociale akkoorden uitgevoerd, waardoor een geplande verhoging van het minimumloon niet ten koste van de werkgever kwam en waarbij goedkope en soepele relance-overuren verlengd werden. Ook flexi-jobs werden verruimd, maar we kregen meer rompslomp en hogere lasten erop in de plaats.

Of het nu gaat over de Vlaamse, de federale, of zelfs de Brusselse regering, twee dingen moeten me nog van het hart. Men ging op een andere manier aan politiek doen. Men ging samenwerken over partijgrenzen en regeringen heen. Daar is absoluut niks van in huis gekomen. Nochtans snakken alle ondernemers naar een strategische en samenwerkende visie. Ten tweede wil elke ondernemer minder rompslomp, minder regels en minder kopzorgen. Elke regering heeft dit ook beloofd, maar er is geen resultaat geboekt. Integendeel zelfs.

Voor elke regering vallen er positieve en negatieve punten te melden. Hoe de balans dan doorweegt, dat moet ieder voor zich uitmaken. Je kan de analyses hier alvast nalezen: evaluatie uitvoering federaal regeerakkoord & evaluatie Vlaamse regering.

Genoeg achteruit gekeken. Wat ons interesseert, is de toekomst. De kiezer moet de teerlingen nog werpen. Over coalities kunnen we nog niet spreken. Maar we hebben wel al kunnen nalezen met welke voorstellen de partijen naar de verkiezingen trekken. We hebben ze getoetst op wat UNIZO zelf voorstelde in Krachtwerk!.

Eerst al het zeer goede nieuws: zowat elke partij heeft voorstellen geformuleerd die recht uit Krachtwerk! lijken te komen. Elke partij wil wel op één of andere manier een hervorming van de belastingschijven zodat werken meer lonend wordt. Wel elk op haar eigen manier, vrees ik. Je zou denken dat linksere partijen minder ondernemingsvriendelijke voorstellen formuleren, en dat is ook zo. Maar ook ter linkerzijde vinden we best wat van onze aandachtspunten terug. Zo gelooft Vooruit in sterk sociaal overleg tussen werkgevers en werknemers, dat werkzoekenden na 6 maanden een verplichte opleiding moeten volgen, in kernversterking en in een slimme kilometerheffing om de files aan te pakken. Ook Groen gelooft in sociaal overleg, in kernversterking en wil ook meer energiedelen tussen bedrijven en wil kmo’s meer toegang geven tot overheidsopdrachten. Maar als we eerlijk zijn dan vinden we veruit de meeste voorstellen van Krachtwerk! terug in de programma’s van CD&V, Open Vld en N-VA. Sommige zaken vinden we zelfs bij alle drie terug: een evenwichtig afsprakenkader tussen ondernemer en fiscus, het behoud van de dwingende loonnorm, een opt out op de loonindex, beperking van de werkloosheidsuitkering in de tijd, voorzichtigheid in de ziekteverzekering en ingrijpen in ambtenarenpensioenen. Open Vld en N-VA pleiten zelfs voor onze “ondernemersaftrek” (belastingaftrek  voor éénmanszaken) terwijl CD&V dan weer de idee van onze duurzaamheidsindex overneemt en het sociaal statuut van de zelfstandigen ver wil verbeteren. En wat met de extremen, zal je vragen? Wel eerlijk gezegd, daar vinden we vrij weinig van onze voorstellen terug.

Het edito van deze week is behoorlijk lang, maar je gaat het mij vergeven. Regeringen evalueren en partijprogramma’s uitpluizen doe je niet in 2.000 tekens. Maar de hamvraag is nu natuurlijk: voor wie moet een ondernemer stemmen? Wel, dat zal die ondernemer zelf wel uitmaken. Ik riep enkele weken geleden al op om de stemtest eens te doen. Vandaag geven we u analyses van wat we zien. Maar in het kieskotje doe je vooral wat je zelf wil en op wie je wil. En laat je vooral niks anders wijsmaken. 

Danny