Het is me wat, met die democratie

Volgende zondag is het zover: we mogen weer gaan stemmen. Correctie: “we moeten gaan stemmen”, hoor ik velen onder u al zeggen. Juist, we hebben stemplicht, of beter “opkomstplicht”. Maar dat heeft mij nooit gehinderd om de verkiezingsdag als een echte feestdag te zien. Ik hou ervan. Op zondagochtend naar het kiesbureau en je bent niet alleen. Er loopt veel volk op straat en je komt alle buren tegen aan het stembureau. Nog even nadenken wie allemaal een voorkeurstem krijgt op jouw favoriete lijst. En dan vol spanning op de uitslagen wachten; een bergrit uit de Tour is er niets tegen. Men noemt het soms “het feest van de democratie”, en voor mij is dat gewoon zo. Ik weet dat velen er anders over denken. “Moet dat nu echt, op zondag gaan stemmen?” “Wat maakt het uit? Het brengt toch niks op.” “Het zijn allemaal …”. Juist, dat hoor je ook vaak.

Wel, gaan stemmen is een voorrecht en het maakt verdomme veel uit. Het bepaalt wel degelijk de machtsverhoudingen in ons land. En nee, “ze” zijn niet allemaal hetzelfde. Ik ben er zeker van dat u niet zomaar op elke partij zou kunnen stemmen. Op sommige zou je een stem kunnen overwegen, maar op andere totaal niet. Dus het is duidelijk niet allemaal hetzelfde. Kijk maar naar wat er in Groot-Brittannië gebeurde: voor of tegen de Brexit stemmen maakte wel degelijk verschil. En ook bij ons bepaalt onze stem mee de koers van het land. Onze eigen stem lijkt zo’n kleine druppel in de oceaan, maar toch doet ze heel wat. Het belangrijkste is dat alle andere stemmen net evenveel waard zijn. Bij ons geen oligarchen of edelen die méér te zeggen hebben. En iedereen kan ook verkozen raken. Bijna al onze politici zijn eigenlijk van heel gewone komaf. Dus we hebben allemaal evenveel te zeggen en iedereen kan premier worden. Dat is de waarde van onze democratie.

Ga er maar niet van uit dat dit vanzelfsprekend is. In Hongarije is er een Viktor Orban die de media zo controleert dat hij aan de macht kan blijven. In Polen was de regering goed bezig om de onafhankelijkheid van de rechters (en dus van de rechtstaat) af te schaffen. En in de Verenigde Staten was er zelfs vier jaar geleden een president die geen zin had om op te stappen, toen hij de verkiezingen verloren had. Nog straffer is dat diezelfde Trump opnieuw kans heeft om het hoogste ambt binnen te halen. Democratie is dus geen vanzelfsprekendheid. 

Zou het dan zo erg zijn om die democratie te verliezen? Wel, is het toeval dat de meest welvarende samenlevingen in de wereld toevallig allemaal in het democratische westen liggen? De democratie zorgde voor vrijheid, voor ondernemerschap, voor solidariteit, voor een rechtstaat. Het zijn ook veilige samenlevingen. Politieke strijd wordt niet met wapens gestreden maar met woorden. Zelfs de grootste kritikasters van het regeringsbeleid kunnen dat in alle openheid en vrijheid zeggen. Niemand wordt hier afgeknald of het zwijgen opgelegd. Vrije media werken de klok rond, en voor wie dat nog niet genoeg is, zijn er ook de vrije sociale media. Dus als we ons ergeren aan de soms oeverloze debatten in ons parlement, of aan de inefficiënte wafelijzerpolitiek, dan moeten we weten dat dit het enige alternatief is voor willekeur van één man of één groep. Ik ken er weinig die verkiezen om in een dictatuur te leven als Rusland of in een éénpartijstaat als China. Eigenlijk kan ons gevoel het beste omschreven worden als in het beroemde citaat van Winston Churchill: “De democratie is de slechtste staatsvorm die er bestaat, met uitzondering van alle andere die al geprobeerd zijn.”

Ik roep u dus graag op om volgende zondag te gaan stemmen. Het is een kleine daad, die slechts een zeer kleine inspanning vraagt, maar die wel één van de knapste verwezenlijkingen is van onze beschaving. Zelfs in België is het pas sinds 1948 dat alle meerderjarige Belgen mogen gaan stemmen. Het is dus nog een jonge verworvenheid. Maar je weet dat de democratie al veel langer geleden in het oude Athene ontstond. Daar was het zelfs zo dat als er te weinig volk kwam opdagen op de volksvergadering, men met een in rode verf gedrenkt touw over de agora liep om mensen naar hun politieke plicht te jagen; wie rode verf op zijn kleren kreeg, mocht een boete betalen. Dus, dames en heren, opkomstplicht is van alle tijden. Ga dus die stem uitbrengen, aanstaande zondag. Stem voor de goei en babbel met uw buren. Beter dan dat, zal het niet worden.   

Danny