De voorbije jaren zijn bankkantoren en bankautomaten met snelheid uit het straatbeeld verdwenen. UNIZO en BZB-Fedafin trekken aan de alarmbel.

“Hoewel we een duidelijke trend zien naar meer digitalisering, betekent dat niet dat de samenleving al volledig digitaal is. Daarom is het belangrijk een voldoende ruim aanbod te behouden van bankautomaten én bankkantoren”, luidt het bij de organisaties.

Zij roepen de grote koepels op om meer kwaliteitsvolle cashpunten te voorzien en concrete doelstellingen af te spreken zodat het aantal bankkantoren niet verder afneemt. 

Het aantal bankautomaten in ons land gaat al jaren in dalende lijn. In 2015 waren er nog 8.727, in 2021 nog slechts 5.407 (Febelfin). De recentste cijfers zijn niet veel rooskleuriger. In 2023 telde de Nationale Bank van België 5.199 bankautomaten verspreid over 3.224 locaties.

Ook het aantal kantoren gaat fel achteruit. Op 30 jaar tijd is het aantal bankkantoren met meer dan 80% gedaald.

Behoud de lokale kantoren! 

Door het stelselmatig professionaliseren en het zoeken naar efficiëntiewinsten, krijgen kleine lokale kantoren steeds minder vrijheid om hun aanbod uit te bouwen, ten koste van een meer gecentraliseerde aansturing. Het gevolg is een slechtere bereikbaarheid en een grotere persoonlijke afstand tussen klant en bank. Met ongewijzigd beleid dreigen we in 2024 op minder dan 3.000 kantoren te eindigen, dat is onder het Europees gemiddelde. 

“Het probleem ligt in het verdwijnen van fysieke dienstverlening”, zegt UNIZO-topman Danny Van Assche. “In 2000 waren er nog 12.751 kantoren, daar blijven er in 2023 slechts een dikke 3.000 van over. Het nauwe contact met de lokale bankdirecteur die de situatie van de ondernemer kende en daarop kon inspelen, is verruild voor een digitaal aanvraagproces waar het dossier bovenlokaal wordt beslist. Dit probleem geldt trouwens ook voor particulieren.” 

Albert Verlinden, voorzitter van BZB-Fedafin: “Zelfstandige kantoorhouders krijgen steeds meer voorwaarden opgelegd door de hoofdzetel of worden gedwongen om lokale kantoren te sluiten en te verhuizen naar een grotere locatie. Daarom moet er een protocol komen met een spreidingsplan en waarin een grotere beslissingsvrijheid voor de zelfstandige bankagent met betrekking tot de uitbouw van zijn kantoor wordt gewaarborgd.” 

 

Tekort aan geldautomaten 

Door de aanhoudende kritiek op het tekort aan geldautomaten van onder andere UNIZO, engageerde de bankensector zich in maart vorig jaar in akkoord met de federale regering om tegen eind 2025 voldoende bankautomaten beschikbaar te houden met een betere spreiding. In dat akkoord stond onder andere om per gemeente 1 bankautomaat te voorzien voor geldafname. Bovendien moet er in stedelijke gebieden binnen een straal van 2 kilometer een geldautomaat te vinden zijn. In landelijke gebieden in een straal van 5 kilometer. 

De vier grootbanken hebben in hiervoor ‘Batopin’ opgericht, waarmee ze geldautomaten gezamenlijk beheren. De kleinere banken doen hetzelfde via hun joint venture ‘Jofico’. Voor UNIZO blijft dit onvoldoende. In de dorpskernen zijn intussen de verschillende automaten op het dorpsplein of in de winkelstraat vervangen door één automaat. 

Danny Van Assche: “Ondernemers hebben die automaten nodig om cash af te storten en wisselgeld te halen, zeker nu het aantal bankkantoren afneemt. Ondanks afspraken die Febelfin maakte met de federale regering om naar 4.000 automaten te gaan, blijft er in kleinere handelskernen een tekort. In deelgemeenten zijn de geldautomaten verdwenen, en zullen er geen nieuwe komen. Bovendien kan er aan het gros van de geldautomaten momenteel enkel biljetten van 20 of 50 euro worden afgehaald, niet van 5 euro of 10 euro. Dat zorgt voor ondernemers nog voor een bijkomende moeilijkheid om voldoende wisselgeld in kas te hebben. Tot slot zal niet op alle automaten een mogelijkheid voorzien worden om geld te storten. We krijgen ook heel wat klachten over het feit dat dit op veel plaatsen niet veilig en niet gemakkelijk kan gebeuren. Vroeger leverde je geld in bij een bankbediende die het natelde en op je rekening zette, nu moet je een bankautomaat in de buurt vinden waar je überhaupt geld kan afstorten.” 

UNIZO wil van Batopin de garantie dat er meer automaten komen mét de mogelijkheid om ook kleinere coupures dan 20 of 50 euro af te halen, en de nodige infrastructuur zodat handelaars hun cash veilig kunnen storten.   

Eigen automaat in de winkel 

Tenslotte wil de ondernemersorganisatie dat het terug mogelijk wordt voor winkeliers om een eigen geldautomaat in de winkel te plaatsen. De Belgische wetgeving laat dit niet toe. Waarom zouden retailers bijvoorbeeld in hun zaak geen eigen private bankautomaat mogen plaatsen? 

Dat is iets wat je bijvoorbeeld in Nederland en Engeland  veel ziet. We hebben in België een wet die zegt dat het verboden is om de cassettes van zo'n automaat te vullen of leeg te halen tenzij je een erkenning hebt als bewakingsfirma. In de praktijk betekent dit dat het veel te kostelijk wordt om zelf een geldautomaat in de winkel te plaatsen. Nochtans zou dat een deel van de oplossing kunnen zijn: de handelaar stort zijn cash in deze automaat, en de klanten kunnen het afhalen. Of men dat geld in de kluis bewaart of in de geldautomaat, maakt op geen enkele manier een verschil op vlak van veiligheid. 

“De overheid verplicht sinds dit jaar alle ondernemers om cash te aanvaarden, maar de ondersteunende infrastructuur blijft uit. Dit is een achteruitgang waar de ondernemers én de klanten de dupe van zijn”, besluit Danny Van Assche.

 

Meer weten? 
Voor UNIZO: Gerrit Budts 0479/73 28 93
Voor BZB-Fedafin: Albert Verlinden  0485/91 06 01

Artikel: De Zondag