Meer dan de helft van de Vlaamse ondernemers die gepeild werden naar hun financiële toestand geeft aan dat ze vaak tot altijd zorgen ervaren, zich overweldigd voelen door hun financiële verplichtingen en het gevoel hebben onvoldoende middelen te hebben. 61 procent heeft onvoldoende spaargeld voor een noodgeval. Dat blijkt uit een studie van de VUB en Thomas More. “Een zorgwekkende vaststelling”, reageert UNIZO-topman Danny Van Assche. “Dit toont aan dat we blijvend moeten inzetten op de begeleiding en ondersteuning van ondernemers. Samen met partners Liantis en Dyzo bieden we een ruime dienstverlening, die we nog meer in de verf zullen zetten bij de ondernemers.”

Een heikel punt bij de ondernemers blijkt de toename van laattijdige betalingen door hun klanten te zijn. UNIZO roept de overheid op om hier het goede voorbeeld te geven en pleit voor een correcte betaalhygiëne, ook bij particulieren. 

De zoveelste rekening, hoge energieprijzen, stijgende loonkosten… Wat is de impact hiervan op de financiële gezondheid van ondernemers? Met het project ‘Minder geldstress, meer welzijn op het werk’ werken het Expertisecentrum Budget en Financieel Welzijn van Thomas More en de vakgroep BUSI van de Vrije Universiteit Brussel momenteel samen een aanbod uit om financiële zorgen op de werkvloer vroegtijdig te detecteren en aan te pakken. Voor werknemers, maar ook voor ondernemers die aan het roer van hun eigen zaak staan. In dit kader werd recent een ruim onderzoek gevoerd bij 846 ondernemers. 

Uit die resultaten blijkt dat de meerderheid van de bevraagde ondernemers heel wat zorgen ervaart over geld. “Deze bevraging was zeer specifiek gericht op dit onderwerp, maar toch valt op dat meer dan de helft van de respondenten aangeeft dat ze vaak tot altijd geldzorgen ervaren, zich overweldigd voelen door hun financiële verplichtingen en het gevoel hebben onvoldoende middelen te hebben”, kadert Nele Peeters, onderzoeker bij het Expertisecentrum Budget en Financieel Welzijn van Thomas More. 

Ongeveer de helft zegt onvoldoende inkomen te hebben terwijl een nog grotere groep onvoldoende financiële stabiliteit ervaart of onvoldoende spaargeld bezit.  Een op vijf ondernemers geeft aan dat zij geen volledige scheiding hanteren tussen professionele en privérekeningen, en daarnaast geeft bijna de helft aan meer inkomen uit de onderneming te moeten halen voor privéuitgaven dan gewenst. Ten slotte blijkt er bij ongeveer twee derde van de ondernemers weinig kennis te zijn over waar ze als ondernemer terechtkunnen voor hulp en ondersteuning. 

Somber beeld

“Deze resultaten scheppen een eerder somber beeld over de financiële toestand van ondernemers”, zegt UNIZO-topman Danny Van Assche. “Uit een recente financiële analyse door GraydonCreditsafe blijkt dat een vijfde van de kmo’s onvoldoende financiële buffer heeft om kostenschokken op te vangen, maar dat in deze bevraging 61% van de respondenten aangeeft onvoldoende spaargeld te hebben voor een noodgeval is een opvallende vaststelling. Het betreft natuurlijk een gerichte bevraging, maar de resultaten zijn zorgwekkend. Dat wil zeggen dat bepaalde investeringen of kosten die nodig zijn om de goede werking van de onderneming te verzekeren niet kunnen gebeuren.” 

Snellere betaaltermijnen 

Een bijzonder heikel punt dat vaak terugkomt is de problematiek van laattijdige betalingen. “Dat geldt zowel voor de overheid als voor B2B en particuliere klanten”, zegt Danny Van Assche. 

“De overheid moet de beste leerling van de klas zijn, maar dat is helaas niet het geval met een gemiddelde betaaltermijn vanuit de federale overheid van 47 dagen (cijfers FOD BOSA)."

Voor betalingen tussen bedrijven is er onder impuls van UNIZO in 2021 de betaalwetgeving aangescherpt die extra bescherming biedt. Toch bedingen grote spelers nog te vaak langere betaaltermijnen of verschuilen ze zich achter complexe administratieve procedures om de betaling uit te stellen. De economische inspectie moet hier nauwer op toezien. Nu voert zij hier geen enkele ambtshalve controle op uit. Uit de laatste UNIZO-kwartaalbarometer blijkt nog het pessimisme van ondernemers om tijdig betaald te worden door hun debiteuren. Hetzelfde geldt voor particulieren. “Door nieuwe wetsinitiatieven wordt de schuldindustrie terecht aangepakt, maar we moeten waakzaam zijn dat de kmo-ondernemer hier niet de dupe van wordt”, aldus Danny Van Assche. 

 

Diensten om ondernemers te steunen 

Geldzorgen blijven ook voor ondernemers niet zonder gevolgen. Twee derde merkt vooral een impact op het eigen welzijn en welbevinden. Financiële problemen of onzekerheid veroorzaken in eerste instantie stress.  Er is een duidelijke behoefte aan individuele persoonlijke ondersteuning. Die bestaat nu al, maar is niet altijd even gekend. 

Om ondernemers te sensibiliseren, informeren en adviseren over mentale risico’s zetten UNIZO en Liantis met steun van minister Clarinval vorig jaar het project  ‘Samen Sterker Ondernemen’ op poten. Er werd onder meer een welzijnsbarometer uitgewerkt die op een laagdrempelige manier peilt naar de mentale gezondheid en specifiek advies verleent op basis van de resultaten.    

“Ondernemers kunnen ook altijd terecht met vragen bij hun sociaal verzekeringsfonds”, zegt Karel Van den Eynde van  Liantis. “Als we de juiste signalen opvangen, dan kunnen wij doorverwijzen naar een gepaste dienstverlening. Zo hebben we ondernemerscoaches die ondernemers persoonlijk kunnen begeleiden.” 

Daarnaast is er ook het aanbod via Dyzo, een vzw die ondernemers in moeilijkheden bijstaat, waarvan de dienstverlening door een aantal respondenten als zeer positief wordt geëvalueerd. Tegelijkertijd blijkt deze organisatie nog onvoldoende gekend te zijn bij ondernemers. 

“We bieden bedrijfseconomische, juridische en psychologische begeleiding en zijn hét aanspreekpunt voor ondernemers in moeilijkheden”, zegt directeur Wim Aerts. “Men kan eigenlijk niet te vroeg bij ons aankloppen. Je problemen delen is een moeilijke en persoonlijke stap. Dat begrijpen we bij Dyzo als geen ander. Veel ondernemers stellen de stap naar hulp dan ook uit tot het laatste moment. Maar hoe eerder je contact met ons opneemt, hoe beter we je kunnen helpen.” 

Sinds 2015 deden meer dan 20.000 ondernemers beroep op de diensten van DYZO. 2023 was en recordjaar met meer dan 4.000 nieuwe ondernemers. DYZO lanceerde recent een gloednieuwe website met een duidelijk overzicht van hun aanbod. De vragenlijst werd opgesteld door onderzoekers van de VUB en Thomas More, met input vanuit UNIZO, LIANTIS en DYZO. De oproep tot het invullen van de vragenlijst werd verspreid door partners van het project Minder geldstress. Meer welzijn op de werkvloer: Attentia, Dyzo, Liantis, NN en UNIZO.

Het volledig rapport kan u hier downloaden.