Gebrek aan personeel weegt op ondernemers: 60% moet extra taken op zich nemen

Driekwart van de ondernemers ondervond de voorbije maanden problemen om personeel te vinden. De helft slaagde er effectief niet in om de vacatures in te vullen. Dat blijkt uit een bevraging die UNIZO voerde bij 320 kmo’s die op zoek zijn naar personeel.  Daardoor zijn de ondernemers en hun personeel vaak gedwongen om meer werk op zich te nemen. UNIZO wil dat de registers verder worden opengetrokken om meer mensen naar de arbeidsmarkt te krijgen en hun kwaliteit te verbeteren. 

“Het grootste probleem bij ondernemers die geen of moeilijk personeel vinden is dat er gewoon geen of weinig kandidaten zijn”, zegt Joris Renard, arbeidsmarktexpert bij UNIZO.  Voor maar liefst 90 procent van de bevraagden is dat dan ook de hoofdreden. 56 procent zegt dat bij de sollicitanten die toch komen, er een gebrek is aan kennis of competenties om de job uit te voeren.  Slechts een minderheid (13 procent) geeft aan dat de kandidaten niet akkoord gaan met het verloningspakket. Een vijfde ondervindt problemen omdat de kandidaten de Nederlandse taal niet machtig zijn.

De krapte op de arbeidsmarkt heeft grote gevolgen voor de bedrijfsvoering, maar ook voor de levenskwaliteit van de ondernemers. Maar liefst 60 procent van de respondenten neemt zelf meer werk op zich om het arbeidstekort op te vangen, en een derde moet opdrachten of bestellingen weigeren. Dit alles verhoogt de werkdruk op de ondernemer en de medewerkers. 

Evolutie

De krapte op de arbeidsmarkt begon in Vlaanderen in 2016. Toen was er enkel sprake van een hoog aantal vacatures gekoppeld aan een dalend werkzoekendenbestand. In 2017 waren er ongeveer 5,3 personen beschikbaar per openstaande vacature, in juni 2022 zijn dat er nog slechts 1,6. Er dus een explosief hoger aantal openstaande vacatures sinds 2016.

“We zijn geëvolueerd van een krapte op de Vlaamse arbeidsmarkt naar een prangend tekort aan arbeidskrachten”, zegt Joris Renard. “De Vlaamse sociale partners, zonder het Vlaams ABVV, sloten daarom met de Vlaamse Regering een akkoord met 40 concrete voorstellen om oplossingen te zoeken voor het tekort op de arbeidsmarkt.” 

Bron: Steunpunt Werk (2022). Mismatch: krapte op de arbeidsmarkt in Vlaanderen (bewerking UNIZO). 

Ingrijpen op kwaliteit en kwantiteit 

Het aantal werkzoekenden in Vlaanderen is vandaag bijzonder klein geworden. UNIZO acht daarom twee ingrepen noodzakelijk: het vergroten van de populatie en het kwalitatief verbeteren van de beschikbare arbeidsreserve. 

Joris Renard: “Om de populatie te vergroten kijken we vooral naar de grote groep van inactieven. Maar liefst 21 procent van de mensen op beroepsactieve leeftijd in Vlaanderen werkt niet en is niet op zoek naar werk. Dat gaat over een groep van ongeveer 800.000 personen. Daar zit heel wat potentieel om vacatures mee in te vullen. Al beseffen we ook dat dit niet voor iedereen mogelijk zal zijn. Maar evengoed moeten we over de gewestgrenzen heen kijken. Er ligt nog veel onontgonnen talent aan werkzoekenden in zowel Wallonië (163.870) als in Brussel (86.167). Dit is dan ook een goede reden om de Vlaamse Jobbonus ook open te stellen voor Walen en Brusselaars die in Vlaanderen komen werken.” 

Voor het verbeteren van de kwaliteit moet de VDAB versterkt inzetten op knelpuntopleidingen. Het volgen van een opleiding die leidt naar een knelpuntberoep heeft een bijzonder gunstig effect op de tewerkstellingskansen van werkzoekenden.
Uit VDAB-onderzoek bij 1.233 ex-cursisten naar de effectiviteit van knelpuntopleidingen blijkt dat op het moment van de bevraging 82,5 procent aan het werk is (2,5 procent is niet aan het werk, 5,2 procent is tijdelijk afwezig wegens bv. ziekte en 9,8 procent is niet aan het werk). 75 procent van de totale groep is bovendien aan het werk in een job die gekoppeld is aan de knelpuntopleiding. UNIZO vraagt dan ook dat VDAB alle registers opentrekt en werkzoekenden op maat van hun competenties en interesses volop toeleidt naar knelpuntberoepen.