Ondernemen in Brussel was nog nooit zo duur: UNIZO wil structurele maatregelen om kmo’s te ondersteunen
2023 was een kmo-recordjaar wat het aantal ondernemers betreft, ook in Brussel. Dat blijkt uit het recent gepubliceerde KMO-rapport van UNIZO, GraydonCreditsafe en UCM. Maar deze medaille heeft een donkere keerzijde. Uit een schokbestendigheidstest van GraydonCreditsafe blijkt dat meer dan een een vijfde van de kmo’s geen financiële buffer heeft om mogelijke kostenschokken op te vangen, laat staan om de nodige investeringen te doen. UNIZO wil structurele maatregelen en pleit voor een kmo-beleid op Brussels niveau.
Recordaantal kmo’s
In 2023 telde België ongeveer 1,33 miljoen kmo’s, een stijging van maar liefst 29,7% in vergelijking met tien jaar geleden. Opvallend is echter dat deze groei niet gelijk verdeeld is over het land. In Brussel steeg het aantal kmo’s in dezelfde periode slechts met 13,3%, aanzienlijk minder dan het nationale gemiddelde. Met 136.604 kmo’s vertegenwoordigt Brussel momenteel 10% van het totale aantal Belgische kmo’s.
KMO's in Brussel: jonge bedrijven in opmars
Brusselse kmo’s zijn opvallend jong: 28,1% bestaat minder dan vijf jaar, en bijna de helft is jonger dan tien jaar. Dit wijst op een dynamisch en ondernemend klimaat in de hoofdstad. De meeste kmo’s zijn actief in de dienstensector, die goed is voor 38,5% van de ondernemingen. Andere belangrijke sectoren zijn de bouwsector (10,8%) en de detailhandel (7,6%). Toch staan bepaalde sectoren onder druk. De horeca (5,1%) en transportsector (3,6%) hebben het extra moeilijk door aanhoudende structurele kostenstijgingen.
Een gemiddelde kmo betaalt vandaag nog altijd dubbel zoveel voor aardgas als in 2020. In Brussel is ondernemen duurder dan ooit, en dat vertaalt zich in toenemende financiële druk.
Stijging van het aantal kmo’s die in zwaar weer vertoeven
De stijgende loonkosten, energieprijzen en rentetarieven zetten Brusselse kmo’s stevig onder druk. De loonkosten zijn de afgelopen drie jaar met maar liefst 15,8% gestegen, terwijl ook de rentetarieven verdubbeld zijn. Hoewel de ergste energieschok achter de rug is, blijven de gevolgen voelbaar: een gemiddelde kmo betaalt vandaag nog altijd dubbel zoveel voor aardgas als in 2020. “In Brussel is ondernemen duurder dan ooit, en dat vertaalt zich in toenemende financiële druk", aldus Julie Huntz, adviseur UNIZO. “Het is dan ook niet verwonderlijk dat steeds meer kmo’s aangeven te moeten besparen, bijvoorbeeld op investeringen, op het aanbod van goederen en diensten en zelfs op personeel. Dat is zeer verontrustend. Een KMO-vriendelijk beleid dat investeringen stimuleert en administratieve lasten vermindert, is daarom essentieel.”
KMO-vriendelijk beleid
UNIZO kijkt zowel naar de Brusselse als de federale regering om een echt kmo-beleid te voeren.
“Dat betekent dat er allereerst dringend een regering in volle bevoegdheid moeten komen en ze op alle niveaus werk moeten maken van administratieve vereenvoudiging en een vlotter vergunningsbeleid”, duidt Danny Van Assche, gedelegeerd bestuurder van UNIZO. “Ondernemers moeten kunnen bezig zijn met de kern van hun zaak.”
Bedrijven die kunnen aantonen dat ze de indexatie financieel niet aankunnen, moeten de mogelijkheid krijgen om te kiezen voor een “opt-out".
Ook pleit UNIZO voor meer stimulansen en hefbomen voor wie wil investeren. We bevinden ons midden in een groene en digitale transitie, wat vraagt om een krachtig investeringsklimaat. Op federaal vlak verwachten we dat de hervormde investeringsaftrek behouden blijft of zelfs versterkt, met een focus op kmo’s. Vooral de verhoogde aftrek voor groene investeringen speelt een sleutelrol in het ondersteunen van kmo’s bij hun bijdrage aan de klimaattransitie. Zeker nu regionale ondersteuning beperkt wordt door het uitblijven van een Brusselse regering en het ongewisse rond de toekomst van de Renolution premies. UNIZO raadt de toekomstige Brusselse regering aan om betaalbare achtergestelde leningen te voorzien voor kmo’s die willen investeren in duurzaamheid.
Temperen loonkosten
UNIZO ziet door deze cijfers ook de loonkostproblematiek nogmaals bevestigd. “Hoewel het voor velen onbespreekbaar is, staat het in de sterren geschreven dat ons systeem van automatische loonindexering op termijn onhoudbaar is. We vragen de onderhandelaars om minstens met een open blik te kijken naar een alternatief. Een duurzaamheidsindex waarin fossiele brandstofprijzen buiten beschouwing blijven en elektriciteitscontracten correct worden verrekend, zou een belangrijke stap vooruit zijn.”, zegt Danny Van Assche. “Bedrijven die kunnen aantonen dat ze de indexatie financieel niet aankunnen, moeten de mogelijkheid krijgen om te kiezen voor een “opt-out”.”
Veerkracht versterken
Uit de analyse van GraydonCreditsafe blijkt dat 12,6% van de Brusselse KMO’s als financieel ongezond wordt geclassificeerd, terwijl slechts 39,2% van de bedrijven nog over voldoende reserves beschikt om toekomstige schokken op te vangen. Dit onderstreept de noodzaak aan gerichte maatregelen voor het versterken van de financiële veerkracht. Zo vraagt UNIZO Brussel dat overheden en overheidsbedrijven facturen van KMO’s binnen de nieuwe wettelijke behandelingstermijn van 30 dagen betalen om hun cashflow te ondersteunen, dat kmo’s aangezet worden gezamenlijke energiecontracten af te sluiten om schaalvoordelen te benutten en dat ze goedkope achtergestelde leningen voor kmo’s die investeren in duurzaamheid verlenen.
UNIZO zet verder ook in op begeleidingen rond financieel advies en mits ondersteuning door de Brusselse regering verlenen we laagdrempelig advies aan Brusselse kmo’s.
