Startersatlas: aantal starters daalt
 

In 2022 ging het aantal startende ondernemers in ons land met 3,5 procent achteruit.  Dat blijkt uit de nieuwste Startersatlas 2022 van UNIZO, Graydon en UCM. In het eerste kwartaal van 2023 zet de daling van het aantal starters zich door. In vergelijking met het eerste kwartaal van 2022 waren in de eerste drie maanden van dit jaar 2,7 procent minder nieuwe oprichtingen van eenmanszaken en vennootschappen in België.

“Na het recordjaar 2021 is een terugval in 2022 niet onlogisch. Met 115.645 starters bereiken we nog steeds het op één na beste jaarcijfer ooit. Dat de dalende tendens aanhoudt, baart ons wel zorgen. Door het stijgend aantal stopzettingen dreigt ook de netto groei te stagneren. We kunnen dan ook niet genoeg hameren op het belang van een goed en gezond ondernemersklimaat waar starters de ruimte hebben om te groeien en te experimenteren. Ook de scholen hebben een belangrijke rol om ondernemerschap te stimuleren.  Startende ondernemers van vandaag zorgen voor de welvaart van morgen”,  zegt UNIZO-topman Danny Van Assche.

In 2022 werden in België 115.645 nieuwe eenmanszaken en vennootschappen opgericht. In vergelijking met 2021 zijn dat er 4.185 minder, een daling van -3,5 procent. Daarmee zit het aantal nieuw opgerichte ondernemingen in België voor het eerst sinds 2012 in een dalende trend. In 2021 zag we nog een recordaantal van 119.830 starters. De sterke jaar-op-jaar groei (12,2 procent) werd toen deels verklaard door een inhaalbeweging post-corona.

Evolutie van het aantal starters (België, 2012-2022)
 

In vergelijking met 2021 tellen we in 2022 in Vlaanderen 3,6 procent minder starters. Het absolute aantal klokt af op 70.173 nieuwe eenmanszaken en vennootschappen. In het Waals (-2,6 procent) en Brussels (-0,4 procent) gewest is de daling minder uitgesproken.

Met 10,5 starters per 1.000 inwoners is de startersdichtheid het hoogst in Vlaanderen. Brussel heeft 9,8 starters per 1.000 inwoners. Net als de voorbije jaren scoort Wallonië het minst goed met 7,1 starters per 1.000 inwoners. Ten opzichte van de voorbije jaren neemt de startersdichtheid in alle gewesten af.

Dalende tendens zet zich verder in eerste kwartaal 2023

De dalende tendens van het aantal startende ondernemers zet zich verder in 2023. In vergelijking met het eerste kwartaal van 2022 waren in de eerste drie maanden van dit jaar 2,7% minder nieuwe oprichtingen van eenmanszaken en vennootschappen in België.

Eric Van den Broele, Director Research & Development bij GraydonCreditsafe: “Daarnaast zien we het aantal ondernemingen dat zijn activiteiten stopzet onrustwekkend stijgen. In 2022 waren dat er 92.384. Netto kwamen er afgelopen jaar 23.261 ondernemingen bij. In verhouding tot de volledige ondernemingspopulatie betekent dat een aanwas met +1,84 procent: een cijfer dat binnen de lijn van de jaarwaarnemingen van het afgelopen decennium ligt.  Maar vooral de afgelopen maanden stijgt het aantal stopzettingen onrustwekkend. Zet die trend zich verder, dan zal 2023 het jaar worden van de quasi-stagnering”.

Danny Van Assche: “We zijn zeer bezorgd. De huidige economische en geopolitieke omstandigheden spelen zeker mee.  De hoge energie-, grondstoffen- en loonkost zorgen voor een onzeker ondernemersklimaat.  Ook voor de gevestigde ondernemers is het niet makkelijk, dat merken we aan het stijgend aantal faillissementen en stopzettingen. We moeten zeer oplettend zijn dat onze startersmotor niet sputtert of stilvalt. Ondernemers moeten zich gesteund voelen door de overheden. Ook het onderwijs heeft een rol te vervullen on het stimuleren van ondernemerschap. Nu de discussie over de nieuwe eindtermen bijna beslecht is, stellen we vast dat de competentie ‘ondernemingszin’ maar zeer marginaal ingevuld wordt, terwijl jongeren in een technische of beroepsopleiding net meer kans hebben om direct na hun opleiding in het secundair onderwijs een onderneming op te starten. Ondernemerschapscompetenties moeten dan ook zeker meegenomen worden in deze opleidingen in de 3^de graad.   Een back-up optie is dat er een 7^De jaar ondernemerschap wordt gecreëerd. Voor jonge ondernemers wordt de basis voor duurzaam ondernemerschap gelegd in het secundair en hoger onderwijs.” 

Meeste starters in Antwerpen

Met 19.902 nieuw opgerichte ondernemingen (17,2 procent van de totale starterspopulatie in België) gaat de provincie Antwerpen de andere Vlaamse en Waalse provincies ruim vooraf. Op de tweede plaats volgt Oost-Vlaanderen met 15.495 starters in 2022 of een aandeel van 13,4 procent. Vlaams-Brabant komt op de derde plaats met 13.921 starters (aandeel van 12,0 procent). De provincies met de kleinste relatieve aandelen starters zijn terug te vinden aan Waalse zijde, met als uitschieters Luxemburg (aandeel van 1,5 procent), Namen (aandeel van 3,3 procent) en Waals-Brabant (aandeel van 3,5 procent). Ten opzichte van de voorbije jaren blijven deze verhoudingen zo goed als ongewijzigd.

7 procent van de starters in 2022 stelt personeel tewerk

Van alle nieuw opgerichte ondernemingen in 2022 in België nam 7,1 procent datzelfde jaar minstens één medewerker in dienst. 6,4 procent nam 1 tot 4 medewerkers in dienst en 0,7 procent 5 medewerkers of meer.

Meeste starters in de dienstensector

Net als in voorbije jaren werden de meeste ondernemingen opgericht in de dienstensector. In 2022 zijn er 45.885 starters in de dienstensector, wat overeenkomt met een aandeel van 39,7% ten opzichte van het totale aantal starters in België. Binnen de dienstensector zijn de zakelijke diensten en immobiliën het populairst met respectievelijk 13.203 en 11.053 starters. Van alle starters in de dienstensector situeert zich iets meer dan de helft in deze twee subsectoren.

De tweede grootste sector op niveau van de hoofdgroepen zijn de vrije beroepen. Zij hebben met 18.765 starters een aandeel van 16,2% ten opzichte van het totale aantal starters in 2022. Binnen deze sector zijn de medische beroepen het sterkst vertegenwoordigd met een aandeel van 69,5% of in totaal 13.033 starters. Na de dienstensector en de vrije beroepen volgen (1) de bouwsector met een aandeel van 13,0% in de Belgische starterspopulatie en (2) de detailhandel met een aandeel van 7,7%.

In vergelijking met 2021 noteren de meeste sectorale hoofdgroepen een daling van het aantal starters in 2022. Opvallende evoluties zien we in de detailhandel, de industrie en de groothandel. In deze sectoren daalde het aantal starters met double digits: respectievelijk -23,9%, -15,4% en -29,4%. Opmerkelijk is ook dat de horeca voor het tweede jaar op rij een grote stijging noteert: in 2021 +5,6% en in 2022 +9,2%, waarbij het vooral gaat om verschaffers van accommodatie.

Starterswerking

UNIZO wil starters alle kansen bieden om hen voor te bereiden en te ondersteunen en heeft van oudsher een sterke starterswerking. Er zijn fysieke Startersroadshows, online infosessies, een starterscongres en een permanent aanbod van startersbegeleiding. 

De volledige startersatlas kan u hier downloaden.

Klaar voor de start: Ready? Set… Go!

Deze cijfers worden aangevuld met inzichten van recent gestarte ondernemers. Founders van de nationale Starter van het Jaar 2022 KNUSS, Guillaume Melis en Lowie Vanhoutte, en de zussen achter IR.MA Conceptstore, Eva en Tine De Sauter, geven een inkijk in hun eerste stappen in het ondernemerschap. Lees de volledige interviews met KNUSS en IR.MA Conceptstore.