Hoewel in het Vlaams Regeerakkoord geen sprake is van de invoering van statiegeld op plastic flessen en blikjes, zou het nu toch weer op tafel liggen. Ondernemersorganisatie UNIZO en Buurtsuper.be, de organisatie van supermarkten en speciaalzaken, reageren bezorgd.
“Een klassiek statiegeldsysteem dat de gezinnen verplicht om met verpakkingsafval naar de supermarkten te rijden en de ondernemers opzadelt met bijkomende kosten en rompslomp moet absoluut vermeden worden. Het is alvast een goed signaal dat minister Brouns al zeker de voorwaarde stelt dat de huidige blauwe zak behouden moet blijven”, klinkt het. 

De hete adem van Europa brengt weer leven in het statiegelddebat. Tegen 2029  moet 90 procent van de plastic flessen en blikjes apart ingezameld worden. Vlaanderen is een van de betere leerlingen, maar er is nog werk om de doelstelling te halen. Statiegeld lijkt dan een voordehandliggende oplossing, maar eender wel systeem betekent sowieso meer rompslomp en gedoe. Als er al statiegeld komt, dan moet het zo gebruiksvriendelijk mogelijk zijn voor de consument én de handelaar, stellen UNIZO en Buurtsuper.be. 

“Het ‘klassieke’ statiegeldsysteem is voor ons al zeker geen optie”, zegt Luc Ardies, directeur van Buurtsuper.be. “Daarbij worden gezinnen verplicht hun vuile drankverpakkingen onvervormd te retourneren naar de supermarkt om hun eerder betaald statiegeld te recupereren. Dat is een véél grotere drempel dan het gewoon thuis in de blauwe zak deponeren. Bovendien vereist dat systeem voor onze zelfstandige supermarkten heel wat investeringen, extra personeelskost en een heleboel rompslomp. In plaats van veel geld te moeten betalen voor leeggoedautomaten kunnen winkeliers die middelen beter gebruiken om te investeren in de noodzakelijke energietransitie.” 

Ook UNIZO is absoluut geen voorstander om statiegeld in te voeren. "We zijn al bij de beste sorteerders. Elk statiegeldsysteem betekent extra last en rompslomp. Beter is om strenger op te treden tegen zwerfvuil in plaats van weer nieuwe regels te maken", vult topman Danny Van Assche aan. "In de rechtspraak wordt alles afgetoetst aan het criterium van de redelijke, zorgvuldige persoon. De wetgever zou dat ook mogen doen, in plaats van wetgeving op maat te maken van een minderheid die de regels aan de laars lapt." 

Als er dan toch een systeem moet komen, pleiten de organisaties voor een digitale oplossing. “Dat biedt veel voordelen ten aanzien van het retoursysteem via de winkel. We zijn blij te horen dat politici nu ook bevestigen dat het geen goed idee is om consumenten te verplichten met zakken vol (ongeschonden) blikjes en flesjes naar de supermarkten te trekken”, aldus Luc Ardies. 

Een digitaal inzamelsysteem kan betekenen dat de drankverpakkingen een unieke code hebben die thuis wordt gescand, waarna de verpakking in de blauwe pmd-zak wordt gegooid die eveneens gescand wordt, en het statiegeld wordt overgeschreven. Ook op openbare en zwerfvuilgevoelige plaatsen kan dit digitaal retoursysteem worden ingevoerd.

Daarbij moet men dan wel rekening houden dat een statiegeldsysteem de blauwe zak volledig onrendabel kan maken, en net door die blauwe zak doen we het zo goed. Die heeft ervoor gezorgd dat België Europees koploper is op vlak van de recyclage van verpakkingen. Een extra statiegeldsysteem zou de selectieve PMD-inzameling via de blauwe zak direct hypothekeren, waardoor onze recyclagedoelstellingen in het gedrang komen. Er is de afgelopen jaren zwaar geïnvesteerd in nieuwe sorteerlijnen om de verschillende materialen in de “uitgebreide blauwe zak” uit te sorteren, maar deze installaties schieten hun doel voorbij als plastic flesjes en blikjes uit de blauwe zak verdwijnen.  

“Elk statiegeldsysteem betekent sowieso een extra last voor de consument, die nu al wereldkampioen sorteren is. In de landen waar men een statiegeldsysteem heeft, kent men niet of beperkt het gebruik van de blauwe zak”, besluit Danny Van Assche.