Morgen, 30 november, gaat de COP28 klimaattop in Dubai van start. Doel is om een belangrijk politiek signaal te geven om het klimaatbeleid en de klimaatacties te sturen en de wereldwijde opwarming te beperken tot 1,5°C. UNIZO wijst naar onze Europese, federale, Vlaamse en lokale overheden om snel een aantal maatregelen door te voeren. 

“Er is nood aan doortastend en haalbaar klimaat- en energiebeleid dat naadloos in elkaar haakt”, steekt UNIZO-topman Danny Van Assche van wal. “Er zijn een aantal quick wins waar onze overheden nu werk van kunnen maken. Voor Europa is dat de uitbouw van een echt supergrid. Op Vlaams niveau kan men de openbare dienstverplichtingen uit de stroomfactuur halen om zo de noodzakelijke energietransitie aan te moedigen. Ook is er, voor alle beleidsniveaus, nog veel ruimte op daken van overheidsgebouwen en op klaverbladen om zonnepanelen te plaatsen. Vlaanderen en de lokale overheden moeten tenslotte veel meer inzetten op uitbouw warmte- en koudenetten.” 

Doelstellingen 

Het klimaatakkoord van Parijs wil de opwarming van de aarde beperken tot 1,5 à 2 °C.  De EU schoof klimaatneutraliteit tegen 2050 naar voor als langetermijndoelstelling om invulling te geven aan het klimaatakkoord. In het Vlaams Energie- en Klimaatplan (VEKP) stelt Vlaanderen 40% reductie broeikasgassen tegen 2030 (t.o.v. 2005) voorop.

Als we de cijfers uit de emissie-inventaris voor Vlaanderen voor de niet-ETS-sectoren bekijken, dan merken we dat dit een bijzonder ambitieuze en uitdagende doelstelling is, want daarvoor zullen de emissies de komende jaren (tot 2030) véél sneller moeten verminderen dan ze de afgelopen jaren deden (periode 2005-2022). Daarom kan volgens UNIZO snel werk worden gemaakt van vier maatregelen. 

Supergrid 

Goedkope zonne-energie uit het Zuiden én goedkope windenergie uit het Noorden moeten tot bij ons komen via een supergrid, een uitstekend geconnecteerd Europees stroomnetwerk. UNIZO vraagt een versnelling van de Europese inspanningen en investeringen zodat de streefcijfers voor een betere Europese interconnectie van elektriciteit gehaald worden. 

Openbare dienstverplichtingen 

Elektrificatie van het wegverkeer en van verwarming van gebouwen, vormt een belangrijk deel van de energietransitie om tot een meer klimaatvriendelijke samenleving te komen. Probleem is dat elektriciteit in België nog te duur is. De noodzakelijke energietransitie moet aangemoedigd worden door de lasten op elektriciteit te verminderen. UNIZO vraagt om de openbare dienstverplichtingen uit de nettarieven te halen.

Danny Van Assche: “We moeten terug naar een systeem waarbij de vlag de lading dekt. De nettarieven moeten terug gebruikt worden voor hun oorspronkelijk doel: de financiering van kosten voor netbeheer, netonderhoud en nieuwe netinvesteringen, en niet voor allerlei andere zaken.” 

Meer zonnepanelen 

Op daken van particulieren en bedrijven worden zonnepanelen meer en meer de norm, maar ook de overheid zelf heeft mogelijkheden. Op vele overheidsdaken liggen nog steeds geen zonnepanelen, denk maar aan daken van scholen, sporthallen, stations en administratieve gebouwen. De verschillende overheden dienen dus dringend een tandje bij te steken. Zo kan de federale Regie der Gebouwen de oriëntatie van de overheidsdaken in kaart brengen en starten met de uitvoer van investeringsplannen.

Ook de andere overheden moeten actie ondernemen. Er zijn nog veel onderbenutte en braakliggende gronden van overheden die aangesproken kunnen worden. Een sprekend voorbeeld zijn de vele klaverbladen. Er is een grote onderbenutting van de gronden van Administratie Wegen en Verkeer (AWV) die zouden kunnen ingezet worden in de energietransitie. Een modaal klaverblad heeft een bruikbare oppervlakte van 10.000 tot 20.000 m², dus heel veel potentieel aan ongebruikte gronden. 

Warmte- en koudenetten 

De broeikasgasuitstoot per Belg voor het verwarmen en verkoelen van onze woningen ligt dubbel zo hoog als het Europees gemiddelde. We stoten per hoofd van de bevolking zelfs 50 keer meer uit dan de Zweden om hun woningen te verwarmen. Eén van de redenen is dat de Zweden hun appartementen en woningen veel vaker via een warmtenet  en warmtepompen verwarmen. 

Danny Van Assche: "Ten opzichte van landen als Nederland, Denemarken en Zweden heeft Vlaanderen een grote achterstand in aanleg van warmte- en koudenetten. Het komt er op aan om locaties met beschikbare (rest)warmte te verbinden met nabijgelegen gebieden met een warmtevraag. Hetzelfde geldt voor koeling. Meer en meer gebouwen hebben hier een grote behoefte aan, zeker bij bedrijven leeft die vraag. Voor de aanleg van warmtenetten zijn infrastructuur, investeringen, financiële middelen en samenwerkingsverbanden noodzakelijk. Om warmtenetten economisch interessant te maken, zijn afspraken met grote leveranciers en potentiële afnemers noodzakelijk, en daar moet de Vlaamse overheid een grotere rol in spelen. Lokale overheden hebben stimulansen nodig om meer planmatig om te gaan met warmte/koude en de nodige basisinfrastructuur aan te leggen."

 

Meer weten? 

Contacteer UNIZO-woordvoerder Gerrit Budts
M 0479/73 28 93 - E-mail: gerrit.budts@unizo.be