UNIZO West-Vlaanderen zeer bezorgd over stijgende leegstand in handelskernen “Winkelshift nu in de praktijk brengen”
Volgens recente cijfers van onderzoeksbureau Locatus neemt de leegstand van handelspanden in onze provincie na drie jaar opnieuw toe. Sinds 2021 was er een geleidelijke daling, maar die ban lijkt nu gebroken. Begin 2025 staat 10,5 procent (2.798) van de retailpanden leeg.
UNIZO West-Vlaanderen is bezorgd en roept steden en gemeenten op om meer dan ooit in te zetten op bedrijvige kernen. “De kentering is gebroken, de leegstand stijgt weer en dat is een hoogst alarmerend signaal. Het is nu echt tijd om de plannen van de Vlaamse Regering voor een ‘winkelshift’ om te zetten in de praktijk. Stop met het vergunnen van handelscentra in de periferie en investeer in de stads- en dorpscentra”, zegt Vincent Kint, gedelegeerd bestuurder UNIZO West-Vlaanderen.
Na drie jaar daling is er terug een stijging van het aantal leegstaande handelszaken. Dat is problematisch, want het verdwijnen van de detailhandel haalt op termijn de aantrekkelijkheid uit de stads- en dorpskernen. UNIZO West-Vlaanderen roept de steden en gemeenten en de Vlaamse Regering op om snel effectief werk te maken van de beloofde ‘winkelshift’. In haar regeerakkoord stelt de Vlaamse Regering dat er 'gestreefd zal worden naar sterke kernen met een grotere functieverweving, waar detailhandel, wonen, werken en ontspannen samenkomen. Hiervoor wil men deze legislatuur een kader aanbieden rond detailhandel op maat van de kern, dat inzet op bedrijvige kernen en een winkelshift.'
Een groot deel van de oplossing ligt in de samenwerking tussen steden en gemeenten en de lokale ondernemers. Hiervoor moeten ze de juiste tools krijgen om effectief beleid te voeren.
Red onze handelskernen
De nieuwe leegstandscijfers tonen nu duidelijk aan dat de nood aan dergelijk beleid hoog is. Volgens Locatus stijgen de leegstandcijfers in West-Vlaanderen van 9,8 procent eind 2023 naar 10,5 procent begin 2025. De leegstand lijkt vooral in de hoofdwinkelgebieden (15,3% tot 16,6%) en kernverzorgende gebieden (13% tot 16,2%) een probleem te vormen. Dit staat in schril contrast met de leegstand in shoppingcentra, waar het West-Vlaams gemiddelde op 4,2 procent ligt. De shoppingcentra en perifere detailhandel, die vaak perfect in de kern passen, hebben een gigantische impact op het weefsel van onze kernen.
Een duidelijk beleid moet gemeentebesturen een vernieuwde kracht geven om hun kernen aan te pakken en ze terug de functie te geven als ontmoetingsplaats, waar bedrijvigheid in al haar vormen, de katalysator vormt van een levendige en aangename plaats om te wonen, werken en ontspannen.
De stijging van de leegstand is te zoeken in een combinatie van de economische toestand, het stijgend aantal faillissementen, en ook deels door een afbouw van het aantal bankkantoren.
“De leegstand neemt weer toe en dat is slecht nieuws. De Vlaamse Regering moet nu echt in actie schieten om het tij te keren”, zegt Vincent Kint. “Een groot deel van de oplossing ligt in de samenwerking tussen steden en gemeenten en de lokale ondernemers. Hiervoor moeten ze de juiste tools krijgen om effectief beleid te voeren.”
Kernversterking moet op de eerste plaats staan.
Een winkelshift, nu!
Op vraag van UNIZO zal de Vlaamse Regering deze legislatuur werk maken van de 'winkelshift', naar analogie met de 'bouwshift', waarbij geen nieuwe grootschalige winkeloppervlaktes buiten de centra meer worden vergund en waarbij zelfs een uitdoofbeleid wordt gevoerd waar dat kan.
Vincent Kint: “Steden en gemeenten moeten sterk inzetten op bedrijvige kernen die zorgen voor een evenwichtige mix van lokale handelaars, ketens, een afwisselend aanbod aan winkels en horeca, maar ook vrije beroepen, kantoren, fitness en andere dienstverleners. Daarbij moet een halt worden toegeroepen aan de perifere vestigingen en uitbreidingen van handelszaken die perfect verweefbaar zijn in de kernen. Kernversterking moet op de eerste plaats staan. Perifere detailhandel kan enkel nog op specifieke locaties en met een specifieke invulling toegestaan worden.”
UNIZO bundelde haar eisen rond kernversterking, winkelshift en bedrijvige kernen in een Visietekst Retail 2025 en gaat hiermee aan de slag met de lokale besturen. De ondernemersorganisatie wil met dit totaalvoorstel een future-proof houvast bieden aan beleidsmakers.
Bankkantoren
UNIZO en BZB-Fedafin trokken eerder al aan de alarmbel over de felle achteruitgang van het aantal bankkatoren en geldautomaten. De organisaties roepen de grote koepels op om meer kwaliteitsvolle cashpunten te voorzien en concrete doelstellingen af te spreken zodat het aantal bankkantoren niet verder afneemt.