In 2024 betaalde de federale overheid haar facturen gemiddeld pas na 44 dagen, zo blijkt uit het jaarrapport dat eerder deze maand werd gepubliceerd. Dat is een kleine verbetering ten opzichte van 2023, toen bedroeg de termijn nog 46 dagen. Maar er zal dit jaar nog een grote inspanning moeten gebeuren, want vanaf 1 januari 2025 geldt een uniforme betaaltermijn van maximaal 30 dagen voor overheidsopdrachten.

“Het probleem is dat de overheid zich verschuilt achter de scandatum”, zegt Elise Detavernier, expert bij UNIZO. “Ze zeggen zelf gemiddeld binnen 22 dagen te betalen maar dat is ten opzichte van de scandatum, niet van de factuurdatum. We dringen er daarom op aan: als een factuur binnenkomt moet die minstens de eerstvolgende dag gescand worden. Wat voor nut heeft het om een factuur eerst dagen te laten liggen, dan te scannen, en dan te pronken met een betaaltijd van 22 dagen?”

Het betaalrapport van FOD BOSA nuanceert dat de factuurdatum wordt ingegeven door de leverancier en niet noodzakelijk de datum van verzending van de factuur is. “Hoewel daar inderdaad een verschil kan zijn, is het te groot om het probleem daaraan te kunnen wijten. Zeker als in hetzelfde rapport staat te lezen dat het aandeel in papieren facturen die nog manueel worden gescand gemiddeld 24% bedraagt in december 2024”, reageert Elise Detavernier.

Een stipte betaling van facturen is essentieel, zeker voor kmo’s, die sterk afhankelijk zijn van een stabiele cashflow. Uit een recente bevraging die UNIZO voerde bij 484 ondernemers blijkt dat 3 op 10 een toename rapporteert in het aantal laattijdige betalingen door klanten (B2C, B2B, B2G) in de eerste drie maanden van het nieuwe jaar 2025. De trage betalingstermijnen van de federale overheid zorgen voor financiële onzekerheid en ontmoedigen kmo’s om deel te nemen aan overheidsopdrachten. De overheid voorziet zelf ook geen duidelijke communicatie over het aantal opdrachten dat effectief worden gegund aan kmo’s. Dat is nochtans wel een verplichte rapportering voor de Europese Commissie

“Wanneer overheden bekendstaan als slechte betalers, schrikt dat kleinere ondernemingen af. Dit is een gemiste kans, want kmo’s vormen de ruggengraat van onze economie. Betere en snellere betaalprocedures zijn nodig om het vertrouwen van bedrijven in de overheid te herstellen en een gezonde economische samenwerking te bevorderen", duidt Elise Detavernier.

Beterschap op komst?

Het nieuw federaal regeerakkoord bevestigt de inzet van de federale overheid om facturen tijdig te betalen en de naleving van betaaltermijnen te waarborgen. Er wordt bijzondere aandacht besteed aan kleine en middelgrote ondernemingen.

“Er moeten maatregelen komen om te voorkomen dat kmo’s nadeel ondervinden van laattijdige betalingen. We dringen aan op een snelle uitvoering hiervan.”

Rechtszaak

Intussen loopt tegen België een zaak bij het Hof van Justitie (zaak C-543/24) over de correcte en tijdige betaling van overheidsopdrachten. De Europese Commissie stelt dat België de regelen inzake betaaltermijnen en de automatische betaling van interesten niet naleeft. Dit probleem speelt niet alleen op federaal niveau, maar ook bij gewesten en gemeenten. Wanneer overheden te laat betalen voor overheidsopdrachten, moeten er automatisch intresten worden verrekend—een verplichting die Belgische overheden niet correct naleven.