Een nieuw model van loonvorming
Meer dan ooit liggen werkgevers wakker van de oplopende loonkosten. Het Belgische systeem van loonvorming zit in een keurslijf door het automatische karakter van indexeren. In 2023 stegen de brutolonen in de Belgische private sector met maar liefst 8,1%, een historisch record. Omdat onze buurlanden geen automatische indexering (meer) kennen en pas met vertraging, na onderhandelingen tussen werkgevers en vakbonden, de lonen aanpassen, stijgen de Belgische lonen sneller en ontstaat een loonkostenhandicap. Dat heeft impact op competitiviteit van onze ondernemingen. UNIZO pleit daarom in eerste instantie om de automatisch loonindexering af te schaffen. Daarnaast formuleren we ook vijf second best voorstellen vanuit het besef dat ons first best voorstel politiek zeer moeilijk ligt.
First best voorstel: Niet langer automatisch lonen indexeren, maar erover onderhandelen
UNIZO vraagt dat er een verbod komt op de automatische koppeling van de lonen aan de gezondheidsindex en aan eender welke andere prijsindex. Het zijn de paritaire comités die de indexering opleggen alsook de berekening en de frequentie ervan bepalen. Een verbod op automatisch indexeren moet ervoor zorgen dat de vraag of inflatie moet leiden tot loonstijgingen voortaan onderdeel is van overleg en onderhandeling. Op die manier kan rekening worden gehouden met de oorzaken van inflatie. Loononderhandelingen moeten vooral op bedrijfs- en sectorniveau gevoerd worden.
Second best voorstel: Een combinatie van 5 maatregelen
- Een duurzaamheidsindex invoeren
Als eerste moet de gezondheidsindex vervangen worden door een duurzaamheidsindex, waarbij gas, vloeibare brandstoffen en vaste brandstoffen uit de korf verdwijnen. Dat zal een vertragend én een verlagend effect hebben op de indexatie van lonen.
- Methodologie elektriciteitsinflatie aanpassen
Tel alle bestaande elektriciteitscontracten mee bij de berekening van de inflatie, en niet enkel de nieuwe contracten zoals vandaag het geval is. Zeker in tijden van hoge energie-inflatie is dit van belang. Veel gezinnen worden immers (nog) niet geconfronteerd met deze duurdere contracten. Het gevolg is dat we in zulke omstandigheden onze lonen en ook beleidsmaatregelen koppelen aan een manke barometer.
- Een opt-out van indexatie voor ondernemingen
Onder bepaalde voorwaarden moeten ondernemingen in moeilijkheden de mogelijkheid hebben om loonindexaties over te slaan als ze kunnen bewijzen dat ze het niet kunnen dragen.
- Berekening van de maximaal beschikbare marge vereenvoudigen
De formule voor de berekening van de maximaal beschikbare marge op basis waarvan de loonnorm wordt bepaald is wettelijk verankerd maar wordt als zeer complex ervaren. Daarom pleit UNIZO voor een vereenvoudiging door bij de berekening niet langer rekening te houden met de historische loonkostenhandicap.
- Minder restricties op de winstpremie voor werknemers
Meer ‘loonautonomie’ op bedrijfsniveau door een versoepeling van de regelingen over de winstpremie, die moet worden uitgebreid naar een 'winstreserve'. Laat ook meer individualisering toe en schrap het huidige plafond van dertig procent van de totale brutoloonmassa. Laat ondernemers zelf kiezen hoever ze willen gaan in de toekenning van een winstpremie.
Downloads
Het volledige dossier met de berekende voorstellen kan je hier downloaden.