Ons land telt meer dan 500.000 mensen in arbeidsongeschiktheid. De nieuwe federale regering heeft een plan ontwikkeld om deze groep zo snel mogelijk te verkleinen, waarbij de vijf belangrijke actoren worden geresponsabiliseerd. Langdurige ziekte is immers niet alleen een kwestie van werkgever en werknemer. Ook de verschillende soorten artsen (behandelende artsen, arbeidsartsen en adviserend artsen), ziekenfondsen en de regionale diensten voor arbeidsbemiddeling (VDAB in Vlaanderen en Actiris in Brussel) spelen hierin een belangrijke rol.

Het plan richt zich voornamelijk op preventie om gezondheidsproblemen en langdurige uitval te voorkomen en snelle re-integratie waarbij mensen met gezondheidsproblemen worden begeleid om zo vlot mogelijk (deeltijds) opnieuw aan het werk te kunnen.

Maatregelen m.b.t. werkgevers

Werkgevers worden aangemoedigd om een actief verzuimbeleid te voeren zodat ziekte op de werkvloer (meer) bespreekbaar wordt en kortstondige en langdurige uitval wordt vermeden. De welzijnswet, die vandaag voor veel werkgevers als complex wordt beschouwd, zal worden geëvalueerd op administratieve complexiteit en doeltreffendheid. Administratieve rompslomp is een grote last voor ondernemers. UNIZO is tevreden dat de toekomstige regering ook aandacht heeft voor administratieve vereenvoudiging in de welzijnswet.

Ook vindt UNIZO het positief dat de re-integratietrajecten worden hervormd door een intensievere samenwerking tussen de preventiediensten en regionale diensten voor arbeidsbemiddeling, zodat re-integratie bij andere werkgevers sneller bekeken wordt. Voor kmo’s is dit zeer belangrijk aangezien de re-integratiemogelijkheden in de eigen onderneming beperkter zijn.

Werkgevers zullen vanaf de eerste dag ziekte een re-integratietraject kunnen opstarten, en niet meer drie maanden moeten wachten (zoals nu). Ook deze beslissing juichen we toe, maar belangrijke nuance: de werknemer moet steeds zijn akkoord geven. Dit doet ons twijfelen aan de effectiviteit van de maatregel, aangezien een werkgever nog steeds geen actie kan ondernemen als de werknemer niet wil meewerken.

Ook over de aanpassingen in de procedure medische overmacht zijn we verdeeld. De wachttijd om deze procedure aan te vragen wordt verkort van 9 naar 6 maanden. Dat is positief en op vraag van UNIZO. Helaas wordt er tegelijkertijd een nieuwe financiële verplichting ingevoerd: bij beëindiging van een arbeidsovereenkomst wegens medische overmacht zal de werkgever altijd €1800 euro moeten storten in het Terug Naar Werk fonds als de arbeidsovereenkomst wordt beëindigd wegens medische overmacht. Momenteel geldt deze verplichting enkel als de werkgever aanstuurt op de procedure. Dit is bijzonder onfair aangezien werknemers deze procedure net zo vaak aanvragen als een werkgever en de werkgever ook geen invloed heeft op een situatie van overmacht.

Helaas is dit niet de enige financiële verplichting die de regering zal opleggen. De sancties voor werkgevers worden buitenproportioneel opgedreven. Dit is voor UNIZO onaanvaardbaar.

Ten eerste zullen werkgevers na de periode van gewaarborgd loon gedurende twee maanden 30% van de uitkering, die vandaag ten laste van het RIZIV is, moeten bijdragen. Belangrijk: Dit systeem geldt uitsluitend voor werknemers tussen de 18 en 54 jaar en kmo’s (onduidelijk welke grens) zijn uitgesloten. Hoewel we uiteraard tevreden zijn dat kmo's zijn uitgesloten, gaat deze sanctie wel degelijk meer dan een brug te ver. Het betekent een grote kostenverhoging voor werkgevers en wekt de indruk dat (langdurige) ziekte altijd de verantwoordelijkheid van de werkgever is, terwijl die in veel gevallen helemaal geen invloed heeft op de situatie.

Ten tweede moeten werkgevers na acht weken ziekte de preventiedienst inschakelen om het arbeidspotentieel van de werknemer te beoordelen en, indien mogelijk, een re-integratietraject starten. Is er na zes maanden nog geen traject voor een werknemer met arbeidspotentieel, dan riskeren werkgevers met meer dan 20 werknemers een sanctie. Hoe deze eruitziet, is nog niet bekend. We begrijpen dat er van werkgevers inspanningen worden verwacht om de re-integratiemogelijkheden in hun onderneming te onderzoeken. We betreuren wel dat hier een nieuwe sanctie aan gekoppeld is. Bovendien is de werkgever ook hier afhankelijk van de medewerking van de werknemer, maar dat wordt niet vermeld.

Maatregelen m.b.t. werknemers

Om (langdurige) arbeidsongeschiktheid terug te dringen, worden er ook meer inspanning van werknemers verwacht. Unizo staat over het algemeen positief tegenover deze plannen.  Er wordt sterker ingezet op de begeleiding van langdurig zieke werknemers. Werken wordt gezien als een essentieel onderdeel van het genezingsproces. Langdurig zieke werknemers worden daarom regelmatig gecontroleerd en opgevolgd. Als daaruit blijkt dat zij nog arbeidsmogelijkheden hebben, moeten werklozen zich verplicht inschrijven bij de regionale dienst voor arbeidsbemiddeling. Werknemers met een arbeidscontract starten een re-integratietraject. Wie weigert mee te werken aan re-integratie, riskeert strengere sancties en kan 10% van zijn uitkering verliezen.

Verder zullen werknemers die na een ziekteperiode (voltijds) terugkeren, pas na acht weken ziekte opnieuw recht hebben op gewaarborgd loon. Wie het werk deeltijds hervat en vervolgens opnieuw ziek wordt, zal geen recht hebben op gewaarborgd loon.

We betreuren wel heel erg het typisch Belgische compromis rond het ziektebriefje. Werknemers in grotere ondernemingen (50+ werknemers) zullen nog “maar” 2 keer per jaar 1 dag afwezig mogen zijn zonder ziektebriefje, in plaats van drie keer. Hoewel de dagen dus zijn ingekort, blijft dit een compleet verkeerd signaal van de regering. UNIZO vindt dat een werkgever altijd het recht moet hebben om een ziektebriefje te vragen.

Daarnaast hebben we heel veel vraagtekens bij de plannen van de regering om een zogenaamd preventief re-integratietraject in te voeren. Werknemers die nog niet ziek zijn, maar een verhoogd risico lopen om uit te vallen, kunnen zo’n traject aanvragen bij de arbeidsarts. De werkgever heeft wel het recht om dit te weigeren.

Maatregelen m.b.t. behandelende artsen, ziekenfondsen, regionale diensten voor arbeidsbemiddeling:

Ook van artsen en ziekenfondsen worden bijkomende inspanningen verwacht. Artsen worden strenger gecontroleerd op hun voorschrijfgedrag. Wie opvallend vaker of voor langere periodes ziektebriefjes uitschrijft riskeert een financiële sanctie. Daarnaast krijgen werkgevers de mogelijkheid om verdachte ziekteattesten te melden via een nieuw digitaal meldpunt bij de SIOD (Sociale Inlichtingen - en Opsporingsdienst).

De financiering van de ziekenfondsen wordt meer afhankelijk gemaakt van de mate waarin zij erin slagen om arbeidsongeschikte personen opnieuw naar werk te begeleiden. Om arbeidsongeschikte werknemers ook bij andere werkgevers te laten re-integreren, krijgen de regionale diensten voor arbeidsbemiddeling toegang tot het TRIO-platform. Dit digitaal communicatiemiddel vergemakkelijkt de uitwisseling van informatie over re-integratiedossiers. Het is een vraag van UNIZO dat de arbeidsbemiddelaar ook toegang krijgt tot dit platform. Omdat re-integratie binnen een kmo vaak lastiger is, is het voor UNIZO essentieel om ook re-integratiemogelijkheden bij andere werkgevers te onderzoeken. De arbeidsbemiddelaar speelt hierin een cruciale rol. We zijn tevreden dat de toekomstige regering dit aanpakt.