De brutomarge van de bedrijven is in 2022 in de meeste sectoren fors gedaald. Ook de voorspellingen voor de volgende jaren zijn somber. Dat blijkt uit een studie van de Nationale Bank van België die vandaag is gepubliceerd. Die toont ook aan dat één percent van de bedrijven de gemiddelde brutomarge zeer sterk omhoog tilt. “De kmo’s hebben veel kleinere marges. We hopen dat deze cijfers een wake-up call zijn voor iedereen die de voorbije maanden bleef beweren dat de bedrijven nog ‘hoge winsten’ maakten. Deze studie bewijst het tegendeel”, zegt UNIZO-topman Danny Van Assche.  

De voorbije maanden en jaren werd in de discussie rond de hoge kostendruk voor bedrijven vaak geschermd met de ‘hoge brutomarges’. “Er wordt te gemakkelijk veralgemeend als het over de marges van ondernemingen gaat”, zegt Danny Van Assche. “Tussen individuele ondernemingen zijn grote verschillen in brutomarge. Zoals verwacht, blijkt uit de studie van de nationale Bank dat de gemiddelde marge zeer sterk wordt beïnvloed door een beperkt klein aantal zeer grote ondernemingen. Er is niet zoiets als ‘de’ onderneming.”

Scheefgetrokken gemiddelde

De top 1 procent met de hoogste brutomarge trekt het gemiddelde sterk naar boven, zo blijkt. Bij de top bedraagt in 2020 het gemiddelde 45,5 procent, bij de andere 99 procent van de bedrijven is dat 42 procent. In periodes van hoge inflatie, zoals het voorbije jaar, worden deze verschillen nog groter. De verwachting van de Nationale Bank is dat de brutomarge in 2023 (41,5 procent), 2024 (40 procent) en 2025 (41 procent) zal dalen en stabiliseren op  het gemiddelde niveau van de periode 1999-2019 (ongeveer 40 procent). 

Bovendien is brutomarge is niet hetzelfde als nettowinst of winstgevendheid, zo beklemtoont UNIZO. De brutomarge houdt al rekening met personeelskosten, maar om tot nettowinst te komen moet je ook kijken naar belastingen, dividenden en investeringen. Tijdens de coronapandemie is het volume aan uitgekeerde winst net als de investeringen stevig gedaald ten opzichte van 2018.

Sombere vooruitzichten 

Deze studie voorspelt weinig goeds. In 2022 is de mediaanmarge nu al met meer dan 1,5 procent gedaald, maar het zou om een daling van 3 procent kunnen gaan. Uit dit onderzoek, op ondernemingsniveau (130.000 ondernemingen), blijkt dat de marge in het derde kwartaal van 2022 al lager ligt dan de vorige jaren en zelfs onder het gemiddelde van 2015-2019.  De daling is vooral te meten bij de industrie en in mindere mate ook de dienstensector. Ook ons exportvolume is gedaald. 

Danny Van Assche: “Hopelijk zijn deze resultaten een serieuze wake-up call voor zover er nog mensen waren die dachten dat er niets aan de hand is. De hoge energie-, grondstof- en loonkosten zorgen voor een krimp bij de bedrijven. Ondernemingen kunnen deze kosten niet volledig doorrekenen.” 

Ook uit het laatste KMO-rapport, dat UNIZO begin dit jaar samen met GraydonCreditsafe publiceerde, blijkt dat 3 op 10 van de Vlaamse kmo’s op dit moment geen financiële reserveren meer heeft. Bij zelfstandigen zonder personeel gaat het om 1 op 4 (23,5 procent), bij werkgevers zelfs om 45 procent en meer.

Knip op indexering 

UNIZO vraagt om, na de indexering van januari, geen verhoging van de brutolonen door automatische indexatie door te voeren in 2023.  De indexering van de brutolonen in 2024 moet vervolgens, minstens deels, bepaald worden door onderhandelingen tussen de interprofessionele sociale partners. Op middellange wil UNIZO voor een hervorming van de (afgevlakte) gezondheidsindex als basis voor de berekening van loonindexaties. 

“Het is correcter om te werken met een duurzaamheidsindex waarbij fossiele brandstoffen zoals gas en huisbrandolie niet langer in de productenkorf worden opgenomen", aldus Danny Van Assche.