Wat je moet weten over de vennootschap
Wat is een vennootschap, welke types bestaan er en welke is het meest gepast voor jouw onderneming? In dit uitgebreide artikel lees je alles over deze rechtsvorm.
Informatie
- Is mijn vennootschap groot of klein?
- Nieuw Wetboek Vennootschappen en Verenigingen: statuten aanpassen
- Welke types vennootschappen?
- Wat is de naamloze vennootschap (NV)?
- Wat is een coöperatieve vennootschap (CV)?
- Wat is de besloten vennootschap (BV)?
- Wat is de vennootschap onder firma (VOF)?
- Wat is een maatschap?
- Vennootschap vertegenwoordigen
- Notaris nodig voor statutenwijziging?
- Omvorming eenmanszaak naar vennootschap
- Wel of geen vennootschap om fiscale redenen?
- Is een vennoot automatisch aandeelhouder?
- Registratie werkende vennoten en helpers
- UBO-register
Is mijn vennootschap groot of klein?
Hoe weet ik of mijn vennootschap een grote of kleine vennootschap is?
De wetgeving bevat drie drempels om te bepalen of een vennootschap klein of groot is.
Een vennootschap die op balansdatum van het laatst afgesloten boekjaar geen of maximaal één drempel overschrijdt, is een kleine vennootschap. Zodra gedurende twee opeenvolgende boekjaren twee of drie drempels worden overschreven, wordt de vennootschap beschouwd als een grote vennootschap.
In maart 2024 verhoogde de wetgever twee drempels, zodat deze de economische realiteit terug weerspiegelen. Voor boekjaren gestart sinds 01/01/2024 gelden bijgevolg de volgende drempels:
- 50 werknemers VTE (jaargemiddelde);
- jaaromzet (excl. btw) van 11.250.000 EUR;
- balanstotaal van 6.000.000 EUR.
Waarom is dit belangrijk?
UNIZO lanceerde een succesvolle oproep voor een verhoging van de drempels (Bijkomende kosten en lasten dreigen voor honderden vennootschappen | UNIZO). De kwalificatie als kleine of grote vennootschap is namelijk niet zonder gevolg.
Een kleine (niet-beursgenoteerde) vennootschap is, bijvoorbeeld, niet verplicht om een commissaris te benoemen. Een kleine vennootschap kan ook zijn jaarrekening opmaken volgens het verkort schema.
Er zijn ook fiscale gevolgen. Bepaalde voordelen in de vennootschapsbelasting gelden enkel voor kleine vennootschappen. Bijvoorbeeld de verhoogde basis-investeringsaftrek, het VVPR bis-regime op dividenden en het verlaagd tarief van 20% op de eerste 100.000 EUR winst.
Fout opgemerkt? Laatst gewijzigd: 05/08/2024
Nieuwe Wetboek Vennootschappen en Verenigingen: statuten aanpassen
Vennootschappen hebben tot eind 2023 om hun statuten aan te passen aan het nieuwe Wetboek Vennootschappen. De laatste weken verschenen er heel wat klachten over deze verplichting, maar wat zijn precies de gevolgen als je die verplichting niet naleeft?
Het nieuwe Wetboek van Vennootschappen en Verenigingen (WVV) trad in werking in 2020. Vennootschappen kregen 4 jaar de tijd om hun statuten aan te passen aan de nieuwe regels. Dat is dus uiterlijk tegen eind 2023. Heel wat vennootschappen deden dat al, maar vooral kleinere vennootschappen die zelden of nooit hun statuten laten wijzigen, deden dat nog niet. Reden: om de statuten te laten wijzigen moet je beroep doen op een notaris en de wijzigingen laten publiceren in het Staatsblad. Dat vraagt tijd en geld. We horen daarom steeds vaker dat ondernemers erover denken die wijzigingen niet te laten doorvoeren.
En dat kan. Het WVV voorziet eigenlijk geen echte sancties als je je statuten niet tegen het einde van dit jaar hebt laten aanpassen. Er gebeurt dan een soort 'automatische' aanpassing: jouw vennootschap zal automatisch beschouwd worden als een vennootschapsvorm die aansluit bij het WVV (een 'bvba' zal bijvoorbeeld automatisch beschouwd worden als een 'bv') en bepalingen uit jouw statuten die niet in overeenstemming zijn met het WVV zal je niet langer mogen gebruiken.
Maar buiten die automatische regeling, staan er geen geldboetes op het niet naleven van de verplichting om jouw statuten aan te passen.
Dan pas ik ze beter niet aan?
Als je ze niet aanpast, bespaar je inderdaad een paar honderd euro (in sommige gevallen soms meer dan 1000 euro). Maar het is toch niet zonder risico. Hoewel er geen geldboetes op de verplichting staan, geeft de wet wel aan dat iedereen die schade ondervindt door het feit dat je jouw statuten niet tijdig hebt laten aanpassen, daar een schadevergoeding voor kan vragen.
In de praktijk zal het in veel gevallen zo'n vaart niet lopen. Het is immers niet evident voor een klant, een leverancier,... om aan te tonen dat hij of zij schade heeft geleden door het feit dat jij jouw statuten niet hebt laten aanpassen.
Het risico ligt eerder in andere zaken. Zo zal je waarschijnlijk geen beroep kunnen doen op subsidies of overheidsopdrachten als je geen correcte statuten kan voorleggen. Een vergunning vragen bij de gemeente zal eveneens moeilijk worden. En een grote leverancier zal waarschijnlijk ook eerst controleren of je in orde bent met alle wettelijke verplichtingen (dus ook jouw statuten).
Vanuit dat oogpunt is het dus zeker aan te raden om jouw statuten toch te laten updaten. Maar vooral: het is misschien de ideale gelegenheid om de statuten niet alleen aan te passen aan het nieuwe vennootschapsrecht, maar ook te laten nakijken of ze niet geoptimaliseerd kunnen worden. Ook de fiscale, sociale en andere wetgeving staat immers niet stil...
Fout opgemerkt? Laatst gewijzigd: 02/08/2024
Welke types van vennootschappen bestaan er?
Naast de Europese vennootschapsvormen, zijn er in België 6 types van vennootschappen:
- De maatschap;
- De vennootschap onder firma (VOF);
- De commanditaire vennootschap (CommV);
- De besloten vennootschap (BV);
- De coöperatieve vennootschap (CV);
- De naamloze vennootschap (NV).
Binnen deze types kan je 3 categorieën onderscheiden: (i) vennootschappen zonder rechtspersoonlijkheid, (ii) vennootschappen met onvolkomen rechtspersoonlijkheid en (iii) vennootschappen met volkomen rechtspersoonlijkheid.
Vennootschappen zonder rechtspersoonlijkheid
De maatschap is een vennootschap zonder rechtspersoonlijkheid.
- Dit betekent dat de maatschap geen eigen rechten en plichten heeft. Zij kan dus niet als zelfstandige juridische entiteit optreden (een maatschap kan bv. niet in eigen naam een contract afsluiten).
- De maatschap heeft dus ook geen afgescheiden vermogen, waardoor de vennoten aansprakelijk zijn voor de vennootschapsschulden.
Vennootschappen met onvolkomen rechtspersoonlijkheid
Een VOF en CommV zijn vennootschapsvormen met onvolkomen rechtspersoonlijkheid.
- De rechtspersoonlijkheid betekent dat zij als juridisch zelfstandige entiteit optreden. Een VOF of CommV heeft dus eigen rechten en plichten (en kan bv. in eigen naam een contract afsluiten).
- De rechtspersoonlijkheid is echter onvolkomen. Dit betekent dat er geen beperking is van de aansprakelijkheid: zowel de VOF/CommV als de vennoten kunnen worden aangesproken voor de betaling van de vennootschapsschulden.
Vennootschappen met volkomen rechtspersoonlijkheid
Een NV, BV en CV zijn vennootschapsvormen met volkomen rechtspersoonlijkheid.
- Door de rechtspersoonlijkheid is de vennootschap een juridisch zelfstandige entiteit met eigen rechten en plichten. De vennootschap kan dus in rechte optreden.
- De rechtspersoonlijkheid is volkomen. Daardoor is een NV, BV en CV uitermate geschikt om het privévermogen (gezinswoning, spaargelden, ... ) af te splitsen van het ondernemingsvermogen.
In een NV, BV of CV blijft het privévermogen in principe buiten schot, als het met de zaak bergaf gaat en deze bepaalde schulden niet meer kan betalen. Alleen het vermogen van de vennootschap wordt dan in de weegschaal gegooid. Daardoor verlies je als vennoot in principe nooit meer dan je inbreng. Je persoonlijk vermogen blijft buiten schot.
In bepaalde gevallen is de scheiding tussen de vermogens echter niet waterdicht. Enkele voorbeelden:
- De ondernemingsrechtbank kan bij faillissement beslissen dat de zaakvoerder of bestuurder het faillissement mee in de hand heeft gewerkt. Hij/zij moet dan een deel van de vennootschapsschulden persoonlijk te betalen.
- Hetzelfde geldt voor de oprichters, als de vennootschap binnen de drie jaar is failliet gegaan omdat deze te weinig middelen had om de voorgenomen activiteiten op een normale manier uit te oefenen.
- Een persoonlijke borgstelling bij de bank kan er ook voor zorgen dat het privé vermogen van een aandeelhouder of bestuurder toch wordt aangesproken. Als de vennootschap een lening wil afsluiten, zal de bank bijna altijd een persoonlijke borgstelling vragen. Bij problemen kan de bank dan toch het privévermogen van de oprichter of bestuurder aanspreken. Hij/zij deed dan immers vrijwillig afstand van de scheiding tussen privé- en bedrijfsvermogen.
Ben je nog niet helemaal zeker van je opstart of van je idee? Volg dan dit stappenplan:
1. Schrijf je ondernemingsplan met het UNIZO Startersplatform
Fout opgemerkt? Laatst gewijzigd: 25/07/2024
Wat is de naamloze vennootschap (NV)?
Hoewel de wetgever voor ogen had dat grotere kapitaalkrachtige ondernemingen een NV vormen, kunnen ook kleine en middelgrote (familiale) bedrijven kiezen voor een NV.
Net als andere vennootschappen, moet een NV een aandeelhoudersregister bijhouden.
Belangrijkste verschilpunten met de BV
- Strakkere en meer ingewikkelde bestuursorganisatie
- Minimumkapitaal dat wordt vereist (61.500 EUR, volledig volstort). Dit bedrag moet op een afzonderlijke rekening worden gestort, vóór de oprichting van de NV.
Voordelen
- De NV heeft volkomen rechtspersoonlijkheid. Alle vennoten zijn dus slechts aansprakelijk ten belope van hun inbreng.
- Aandelen zijn in principe vrij overdraagbaar.
- Deze vennootschapsvorm is aangewezen als u beursgenoteerd wil werken.
Nadelen
- Notariële akte nodig voor de oprichting van een NV.
- Vrij ingewikkelde besluitvorming en zware boekhoudkundige verplichtingen.
Fout opgemerkt? Laatst gewijzigd: 31/07/2024
Wat is een coöperatieve vennootschap (CV)?
De coöperatie vennootschap (CV) heeft tot doel om te voldoen aan de behoeften van haar aandeelhouders, dan wel derde belanghebbende partijen, en hun economische en sociale activiteiten te ontwikkelen.
Een CV moet steeds worden opgericht door minimum drie aandeelhouders.
Net als bij een NV, moeten de oprichters van een CV een financieel opstellen dat het toereikend aanvangsvermogen verantwoordt.
Voordelen
- Een CV heeft volkomen rechtspersoonlijkheid. De aandeelhouders zijn dus slechts aansprakelijk voor het bedrag van hun inbreng.
- Aandelen zijn vrij overdraagbaar, dus makkelijke in- en uittreding.
- Een CV kan erkend worden, al dan niet als een sociale onderneming. De erkenning biedt fiscale voordelen.
Nadelen
- Notariële akte nodig voor de oprichting van een CV
- Heeft gezien het groot aantal faillissementen een vrij slecht imago.
- Minimum drie aandeelhouders vereist
Fout opgemerkt? Laatst gewijzigd: 31/07/2024
Wat is de besloten vennootschap (BV)?
De besloten vennootschap (BV) is eigenlijk bedoeld als de 'standaard' vennootschapsvorm voor ondernemers die onder een vennootschap willen werken, maar toch de nodige vrijheid willen behouden.
Er is geen minimumkapitaal (zoals bij een NV), maar een BV moet wel een "toereikend aanvangsvermogen" hebben. Dit moet je verantwoorden in een financieel plan.
Een BV heeft volkomen rechtspersoonlijkheid, waardoor haar vermogen volledig is afgescheiden.
Wil je meer weten over de besloten vennootschap? Download dan nu onze Snelwijzer:
Fout opgemerkt? Laatst gewijzigd: 01/08/2024
Wat is de vennootschap onder firma (VOF)?
De vennootschap onder firma (VOF) is de eenvoudigste vennootschapsvorm.
Voordelen
- De oprichting van een VOF kan via een onderhandse akte. Er is een minimum aan formele regels en je hoeft geen notaris in te schakelen.
- De aandelen zijn niet overdraagbaar aan derden, zodat het familiaal karakter gewaarborgd blijft.
- Beperkte verplichtingen inzake openbaarmaking van stukken.
- Afgescheiden vermogen: privéschuldeisers van de vennoten kunnen geen aanspraak maken op het afgescheiden vermogen dat aan de vennootschap toekomt.
Nadelen
- Een VOF heeft onvolkomen rechtspersoonlijkheid. Alle vennoten zijn dus hoofdelijk en onbeperkt aansprakelijk voor de schulden van de VOF.
- Het faillissement van de VOF brengt eventueel het faillissement van de vennoten met zich mee.
Fout opgemerkt? Laatst gewijzigd: 31/07/2024
Wat is een maatschap?
Definitie
De maatschap is een overeenkomst waarbij twee of meer personen zich verbinden om hun inbrengen in gemeenschap te brengen, met het oogmerk het rechtstreekse of onrechtstreekse vermogensvoordeel dat daaruit kan ontstaan, met elkaar te delen. Zij wordt in het gemeenschappelijk belang van de partijen aangegaan.
Kenmerken
- De maatschap is een overeenkomst. Er moeten dus minstens 2 partijen zijn.
- Voor de oprichting is de tussenkomst van een notaris niet vereist.
- Er is geen wettelijke minimumkapitaal of financieel plan vereist.
- De maatschap heeft geen rechtspersoonlijkheid. Zij heeft dus geen eigen rechten en plichten. Dit heeft bepaalde gevolgen:
- De in gemeenschap gebrachte goederen zijn collectieve eigendom van de vennoten;
- De vennoten zijn persoonlijk en onbeperkt aansprakelijk voor de vennootschapsschulden;
- Een maatschap kan niet failliet worden verklaard. De vennoten van de maatschap wel.
- Het bestuur komt aan iedere vennoot afzonderlijk toe, tenzij een andere regeling werd overeengekomen.
Bijzondere vormen
- De maatschap is "stil" als overeengekomen wordt dat zij bestuurd wordt door één of meer zaakvoerders, al dan niet vennoten, die handelen in eigen naam.
- De maatschap bestaat in principe voor onbepaalde duur, tenzij de overeenkomst anders bepaald.
- De maatschap met een welbepaalde verrichting tot voorwerp (bijvoorbeeld de oprichting van een appartementsgebouw) wordt geacht te zijn aangegaan voor de tijd dat die verrichting zal duren.
Fout opgemerkt? Laatst gewijzigd: 31/07/2024
Wie mag mijn vennootschap (in rechte) vertegenwoordigen?
Stel dat je vennootschap gedagvaard wordt, wie kan deze dan vertegenwoordigen?
De besloten vennootschap
- In principe zijn enkel de bestuurder(s) bevoegd om voor de rechtbank te verschijnen. De bestuurder heeft immers de volle vertegenwoordigingsbevoegdheid, tenzij de statuten anders bepalen.
- De bestuurder kan deze vertegenwoordigingsbevoegdheid delegeren, bijvoorbeeld aan een personeelslid.
- Voor sommige personeelsleden aanvaardt men dat de vertegenwoordigingsbevoegdheid een onderdeel is van hun functie. Zij kunnen de BV vertegenwoordigen zonder een volmacht voor te leggen. Dit geldt bijvoorbeeld voor het hoofd van een juridische dienst.
- Andere personen kunnen een mandaat krijgen om de BV te vertegenwoordigen, bijvoorbeeld een advocaat of accountant.
De naamloze vennootschap
- In principe wordt de NV vertegenwoordigd door de bestuurders, tenzij de statuten anders bepalen.
- Ook hier kunnen andere personen, zoals een advocaat of accountant, een mandaat krijgen om de NV te vertegenwoordigen.
Fout opgemerkt? Laatst gewijzigd: 25/07/2024
Moet voor een statutenwijziging steeds de notaris tussenkomen?
Dit is afhankelijk van de wijze waarop de vennootschap werd opgericht.
- Als de vennootschap werd opgericht bij authentieke akte, dus met tussenkomst van de notaris, moet de notaris ook tussenkomen bij een statutenwijziging. Dit is dus steeds het geval bij een NV, BV en CV (waar de oprichting via authentieke akte verplicht is). Bij de andere vennootschapsvormen is dit het geval als je zelf koos om deze op te richten via authentieke akte.
- Als de vennootschap werd opgericht via een onderhandse akte, dus zonder tussenkomst van de notaris, kan je de statuten wijzigen zonder tussenkomst van de notaris.
Fout opgemerkt? Laatst gewijzigd: 25/07/2024
Hoe gebeurt de omvorming van een eenmanszaak naar een vennootschap?
Voor de omvorming van een eenmanszaak naar een BV bepaalt de wet geen bijzondere procedureregels. Eigenlijk richt je hiervoor gewoon een nieuwe vennootschap op.
Bij de oprichting van je vennootschap, moet je uiteraard de oprichtingsregels naleven. Bovendien moet je bepalen welk type vennootschap je kiest. Door de omvorming geeft je jouw onderneming rechtspersoonlijkheid. Meer informatie over de types en de categorieën rechtspersoonlijkheid vind je hier.
Fout opgemerkt? Laatst gewijzigd: 31/07/2024
Wel of geen vennootschap om fiscale redenen?
Er zijn bepaalde objectieve redenen waarom het beter is om voor een vennootschap te kiezen, zoals: meerdere partners, zeer dure investeringen, beperken van het risico door de afzonderlijke rechtspersoonlijkheid, …
Daartegenover staat echter het minimum vermogen: 61.500 EUR voor een NV. Voor een BV moet er voldoende vermogen worden ingebracht. Bij een vennootschap zijn er ook zwaardere boekhoudkundige verplichtingen, gevolgen op het gebied van successie- en registratierechten, …
Bij het vergelijken van de belastingdruk (personenbelasting versus vennootschapsbelasting), moet je rekening houden met alle elementen die het belastbaar inkomen beïnvloeden, zoals het huwelijksquotiënt en het aantal kinderen ten laste. Maar ook de mate waarin je je zelfstandigheid bewaart of verliest is een belangrijk gegeven. Daarnaast moet je een optimale mix realiseren tussen de reservering van de winst, de uitkering van een dividend en de bezoldiging aan de zaakvoerder of de bestuurders.
In een eenmanszaak worden de sociale zekerheidsbijdragen berekend op de volledige winst. In de vennootschap zijn deze enkel verschuldigd op de uitgekeerde inkomens van de bestuurders en werkende vennoten. De gereserveerde winsten zijn niet onderworpen aan sociale zekerheidsbijdragen. Er moet wel een (forfaitaire) vennootschapsbijdrage betaald worden.
Een bezoek aan een fiscale raadgever en een nuchtere kijk op het cijfermateriaal zijn onontbeerlijk om een juiste keuze, ook op belastingvlak, te maken tussen een eenmanszaak en een vennootschap.
Fout opgemerkt? Laatst gewijzigd: 30/07/2024
Is een vennoot automatisch aandeelhouder?
Ja! Alle vennoten zijn aandeelhouder.
Het aantal aandelen en het soort aandelen kan echter verschillen van vennoot tot vennoot.
- Het aantal aandelen dat een vennoot bezit, staat in verhouding tot de hoogte van zijn/haar inbreng in jouw bedrijf. De inbreng kan in geld, in natura of via arbeid gebeuren.
- Er zijn er ook soorten aandelen. Zo kan je A-aandelen hebben met stemrecht en B-aandelen zonder stemrecht (bijvoorbeeld voor een stille vennoot). Niet alle aandeelhouders-vennoten hebben dus per definitie stemrecht.
Het aantal aandelen en de rechten en plichten van vennoten kan je terugvinden in het aandelenregister.
Fout opgemerkt? Laatst gewijzigd: 22/08/2024
Registratie werkende vennoten en helpers
Werk je in de bouw- of schoonmaaksector met werkende vennoten of met helpers, dan moet je sinds 1 juli 2024 die werkende vennoten of helpers inschrijven in het register van werkende vennoten en helpers. Doe je dat niet, dan riskeer je een administratieve boete van minstens 200 euro en maximum 4.000 euro.
De inschrijving kan alleen via MyEnterprise. MyEnterprise is onderdeel van de Kruispuntbank voor Ondernemingen. Inloggen kan met Itsme of je identiteitskaart en een kaartlezer.
Vergeet niet om werkende vennoten of helpers die stoppen ook opnieuw uit te schrijven.
Bestaande ondernemingen hebben tot 31 december 2024 de tijd om hun werkende vennoten en helpers te registreren.
In andere sectoren is de inschrijving van werkende vennoten en helpers niet verplicht. Maar je mag ze wel vrijwillig inschrijven.
Wat zijn helpers?
Een helper is iemand die jou in je eenmanszaak bijstaat of vervangt, zonder dat hij een arbeidsovereenkomst heeft. Hij heeft dus geen eigen onderneming. In vennootschappen bestaan geen helpers. Meer informatie over helpers vind je op deze webpagina.
Wat zijn werkende vennoten?
Een werkende vennoot is iemand die minstens 1 aandeel heeft (in volle eigendom, in naakte eigendom of in vruchtgebruik) in een vennootschap en die via die vennootschap als zelfstandige werkt. Hij heeft dus geen eigen onderneming en hij is niet in dienst als werknemer.
Een werknemer kan ook aandelen bezitten in de onderneming van zijn werkgever. Het verschil tussen een werkende vennoten en werknemers is dat werkende vennoten zoals elke zelfstandige niet onder gezag staan, vrij zijn hun werk te organiseren en vrij zijn hun arbeidstijd te kiezen.
Fout opgemerkt? Laatst gewijzigd: 12/09/2024
Het UBO-register: wie is de baas in je vennootschap?
In het kader van de anti-witwaswetgeving is elke vennootschap verplicht door te geven wie de ‘uiteindelijke begunstigden’ zijn van de vennootschap.
De overheid legt ook criteria vast om te bepalen wie deze personen zijn:
- Een natuurlijke persoon die (rechtstreeks of via tussenpersonen) meer dan 25% van de aandelen of het kapitaal in handen heeft of meer dan 25% van de stemrechten heeft, wordt als ‘uiteindelijke begunstigde’ beschouwd;
- Hetzelfde geldt voor natuurlijke personen die op een andere manier de eigenlijke macht binnen een vennootschap hebben, bijvoorbeeld door een meerderheid van de bestuurders te kunnen benoemen, of omwille van een statutaire of contractuele bepaling de eigenlijk macht krijgen, ...
- Indien op basis van deze twee criteria geen persoon kan worden aangeduid, dan zal het hoger leidinggevend personeel als ‘uiteindelijke begunstigde’ beschouwd worden.
Je moet niet enkel de personen aangeven die rechtstreeks de aandelen of zeggenschap in handen hebben, maar ook de personen die onrechtstreeks zeggenschap hebben. Denk aan iemand die via zijn vennootschap aandeelhouder is van een andere vennootschap. In zo'n geval moet je die onrechtstreekse uiteindelijke begunstigde (dus de natuurlijke persoon achter de vennootschap-aandeelhouder) ook registreren, samen met diens deelnemingspercentage.
De registratie van deze uiteindelijke begunstigden doe je via het UBO-register. Elke wijziging aan de uiteindelijke begunstigden moet binnen de maand opgenomen worden in dat register.
Als je de verplichtingen omtrent het UBO-register niet naleeft, riskeren de bestuurders van de vennootschap een boete van 250 – 50.000 euro. Daarnaast kan jouw vennootschap in bepaalde gevallen zelfs 'ambtshalve' geschrapt worden uit de KBO.
Vergeet niet om elk jaar de informatie over jouw onderneming in het UBO - register te bevestigen. Dus zelfs als er het voorbije jaar niets is gewijzigd, moet je toch de knop 'jaarlijkse bevestiging' in het UBO-register aanvinken. Ook daar staan sancties op...
Meer info over het UBO-register vind je in de FAQ's van de FOD.
Fout opgemerkt? Laatst gewijzigd: 02/08/2024