Als er iets is waar werkgevers van wakker liggen, dan zijn het wel de loonkosten. Deze tijden trouwens meer dan ooit.  In de afgelopen vijf jaar zijn de lonen in ons land met zo’n 20% toegenomen, waarvan zo’n 13% in de afgelopen twee jaar. Dat doet geen enkel ander land in Europa ons na.  Het gevolg is duidelijk: we bouwen weer een nieuwe loonhandicap op met het buitenland. De grootste boosdoener is de automatische loonindexering. Ik herhaal het riedeltje nog maar eens: we zijn naast Cyprus, Malta en Luxemburg nog het enige land ter wereld met een automatische index. Het gevolg is dat de koopkracht in ons land het best verdedigd wordt. Je hoort het de vakbonden nooit zeggen, maar de gemiddelde koopkracht is het afgelopen jaar zelfs toegenomen. Maar wel op kosten van de werkgevers, die deze gestegen kosten maar moeilijk doorgerekend krijgen. En al zeker de kmo’s niet. De oplossing is eenvoudig: laat ons de automatische index opbergen. Tegelijkertijd kunnen we de vakbonden tegemoet komen in hún belangrijkste eis: het afschaffen van de afdwingbare loonnorm (die bepaalt hoeveel de lonen bovenop de index mogen stijgen). De vakbonden vragen vrije loononderhandelingen, wel wij ook. Maar dan écht vrije onderhandelingen: zonder index en zonder afdwingbare loonnorm.

“Keep on dreaming, Danny,”, zullen velen zeggen. Dat zal ik ook doen, maar ondertussen moeten we ook echt wel iets doen om de impact van de index op zijn minst te temperen. Als de automatische index niet verdwijnt, mag de loonnorm ook niet verdwijnen, maar moet er wel iets gebeuren om onze lonen onder controle te houden. UNIZO lanceert daarom een nieuw model om onze lonen tot stand te laten komen. Via vijf maatregelen proberen we de nefaste invloed van de automatische loonstijgingen wat onder controle te krijgen. Begin bijvoorbeeld al met de prijzen van de fossiele brandstoffen uit de index te halen, want zij waren de drijvers van de enorme prijsstijgingen in 2022. Maak van de gezondheidsindex een duurzaamheidsindex, en je zorgt vanzelf al voor een soort indexsprong. Gebruik voor elektriciteitscontracten de echte prijs van alle contracten, en niet alleen van de nieuwe. Ook dit heeft de inflatie immers kunstmatig opgedreven. Een heel belangrijke maatregel is een “opt out”. Bedrijven die in moeilijkheden zijn, zouden moeten kunnen beslissen een indexering uit stellen of over te slaan. Ze krijgen een indexsprong om op krachten te komen. In ruil daarvoor maken we de berekeningen van de loonnorm eenvoudiger. En tot slot: laat ondernemingen meer spelen met de winstpremies. Een bedrijf dat winst maakt kan nu al een stukje winst met zijn werknemers delen, en dit buiten de loonnorm. Is het niet fair om bedrijven waar het moeilijk gaat een ontsnappingsroute te geven, en bedrijven waar het goed gaat meer mogelijkheden om iets extra te doen?

Al onze voorstellen kan je hier nalezen. De bottomline is dat ons huidige loonmodel kaduuk is. Dat vinden de vakbonden en dat vinden wij ook. Wel dit zijn alvast enkele constructieve voorstellen om dat aan te pakken: ofwel via échte onderhandelingsvrijheid ofwel via een gelukbrengend klavertje vijf. Let’s do this.

Danny

Nuttig voor jou