“Niets doen aan de loonschok brengt onze bedrijven in gevaar.”
Als we onze sociale zekerheid, tewerkstelling en competitiviteit willen houden, dan zijn hervormingen noodzakelijk. Kiezen voor het status quo is geen optie. Die boodschap geeft UNIZO mee nu de onderhandelaars mogelijk de finale dagen ingaan.
Nu de federale onderhandelaars de week van de waarheid aanvatten en eind deze maand een akkoord ambiëren, benadrukt UNIZO het belang van de noodzakelijke hervormingen, zowel in de pensioenen, de sociale zekerheid als de loonvorming. De lonen stegen de afgelopen vier jaar via de automatische loonindexering met 20 procent. Een enorme loonschok, die onze kmo’s niet langer aankunnen. Het voorstel voor de aanpassing in het systeem van loonindexatie dat nu op tafel ligt is volgens de ondernemersorganisatie een absolute ondergrens.
“Het voorstel wijzigt de index niet maar vlakt een eventuele grote prijsschok een beetje af. Het is niet meer dan correct om ervoor te zorgen dat bedrijven in de eerste plaats zelf de kostenschokken kunnen opvangen, en dus kunnen overleven, alvorens de loonkost de hoogte in te jagen. Het voorstel dat nu op tafel ligt om de loonindexering te spreiden over één jaar is eigenlijk de logica zelve”, zegt UNIZO-gedelegeerd bestuurder Danny Van Assche.
Danny Van Assche in de 7de Dag op Eén: "De reserves van onze kmo's zijn op. Een nieuwe kostenstijging, zoals een zoveelste loonschok, zou voor veel van onze bedrijven fataal zijn."
Zuurstof voor bedrijven
Volgens de huidige voorstellen wordt het principe van automatische loonindexering behouden, maar wordt de wijze van berekening licht aangepast. In plaats van zich te baseren op de afgevlakte gezondheidsindex over een gemiddelde van de laatste vier maanden, wordt geopperd om de berekening te spreiden over de laatste twaalf maanden. Daardoor zal een plotse, sterke stijging van de prijzen door bijvoorbeeld een energieschok minder snel doorgerekend worden in de lonen. Op die manier zal de loonontwikkeling van onze ondernemingen meer gelijke tred houden met die van de buurlanden. Dat komt de competitiviteit van onze bedrijven ten goede, terwijl voor de laagste inkomens begeleidende maatregelen kunnen genomen worden.
“Deze aanpassing is in het geheel van wat nu op tafel ligt zeer correct, maar werkt bij sommigen meteen als een rode lap op een stier”, betreurt Danny Van Assche. “In een normale economie zal niemand deze ingreep voelen. Maar in geval van crisis kan dit wel helpen de pieken uit vlakken en ondernemers de nodige zuurstof te geven om zich aan te passen. De voorbije vier jaar is de index, en dus ook de lonen, met 20 procent gestegen. Dat krijgen ondernemers niet doorgerekend.”
Uit het laatste Kmo-rapport van UNIZO en GraydonCreditStafe blijkt dat een vijfde van de Vlaamse kmo’s vandaag niet klaar is om een nieuwe kostenschok te verwerken. Ondernemers hebben de energiecrisis dan ook drie keer betaald. Eerst gingen de eigen energiekosten fors de hoogte in, vervolgens stegen de lonen even hard en tot slot werden met (ook) hun belastinggeld steunmaatregelen uitgevaardigd voor de burgers die onder de energiecrisis te lijden hadden.
De geesten zijn blijkbaar nog niet rijp om het systeem van de automatische indexering af te schaffen. Nochtans zouden échte vrije loononderhandeling – zonder automatische loonindex en zonder verplichte loonnorm – de standaard moeten zijn. Intussen staat bij vele ondernemers het water aan de lippen, slaken diverse sectoren noodkreten en pieken de faillissementen en het bijhorend jobverlies.
“We kunnen ons daarom niet inbeelden dat men in een nieuw regeerakkoord niet minstens het risico op een nieuwe, en mogelijk langdurige, energieschok incalculeert en mechanismen voorziet om het concurrentievermogen - en zelfs het loutere voortbestaan van talloze werkgevers - zoveel mogelijk te vrijwaren”, zegt Danny Van Assche. “De vraag is niet of er nog energie-inflatieschokken komen, maar wanneer. Als zelfs een kleine aanpassing aan het systeem, bedoeld om bedrijven de kans te geven kostenschokken te overleven, niet kan voor de vakbonden dan ontbreekt simpelweg elke vorm van realiteitszin. In de huidige plannen zit trouwens ook een fiscale hervorming die ervoor moet zorgen dat wie werkt meer overhoudt.”
Loonindexering: het heilig huisje
UNIZO vraagt alle langer om in te grijpen in het systeem van automatische loonindexering en pleit voor een duurzaamheidsindex, waarbij aardgas, vloeibare brandstoffen (stookolie) en vaste brandstoffen (hout) definitief uit de indexkorf verdwijnen. Op die manier hebben Russische, Chinese of Amerikaanse fratsen die de energieprijzen doen pieken, minder gevolgen op de indexatie van Belgische lonen. Het kadert bovendien perfect in de transitie naar duurzame energie. De overheid kan nog steeds energiesteunmaatregelen treffen in tijden van crisis maar dan selectief en tijdelijk voor gezinnen die er het meest nood aan hebben, in plaats van loonindexaties voor iedereen.
Daarnaast is het onbegrijpelijk dat bestaande elektriciteitscontracten niet meetellen bij de berekening van de inflatie, maar men zich enkel baseert op de nieuwe contracten. Een studie van de UGent bewijst dat de lonen en uitkeringen hierdoor veel meer stegen dan het daadwerkelijke koopkrachtverlies.
Tot slot moeten ondernemingen die in moeilijkheden verkeren de mogelijkheid hebben tot een opt-out van loonindexatie. Een bedrijf kan beter een indexering overslaan of later inhalen en overleven, dan mordicus de automatische indexering volgen met een faillissement en jobvernietiging tot gevolg. Die flexibiliteit kan trouwens in twee richtingen werken. Versoepel de voorwaarden en modaliteiten van de bestaande winstpremie zodat werkgevers meer maatwerk kunnen toepassen in hun verloningsbeleid.
Herbekijk hier het volledige debat met Danny Van Assche en de andere sociale partners.
