Informatie

Op welk pensioen heb ik als zelfstandige recht?

Zelfstandigen hebben recht op een gewoon rustpensioen (als alleenstaande) of een gezinspensioen, dat aangevuld kan worden met een pensioenbonus. 

Soms heb je op basis van de loopbaan van je echtgenoot recht op:

  • Het overlevingspensioen of de overgangsuitkering wanneer je weduwe of weduwnaar bent en niet hertrouwt.
  • Een echtscheidingspensioen als aanvulling op je eigen rustpensioen, op voorwaarde je niet hertrouwt. Dit bestaat niet bij ambtenaren, maar als ex-echtgenoot van een ambtenaar heb je na zijn overlijden wel recht op een overlevingspensioen.
  • Een pensioen voor feitelijk gescheiden echtgenoten, wanneer je nog gehuwd bent, jullie officiële adres verschilt en één van jullie heeft recht op het gezinspensioen in plaats van een pensioen als alleenstaande. Jullie ontvangen dan elk de helft van het gezinspensioen. Dit komt vaak voor wanneer iemand naar een rusthuis verhuist. Het pensioen voor feitelijk gescheiden echtgenoten bestaat niet bij ambtenaren.

Je vindt meer informatie over het overlevingspensioen, de overgangsuitkering, het echtscheidingspensioen en het pensioen voor feitelijk gescheiden echtgenoten in de volgende documenten: 

Echtscheidingspensioen en pensioen bij feitelijke scheiding .pdf 60.88 kB Gratis
Het overlevingspensioen en de overgangsuitkering .pdf 80.36 kB Gratis

Er bestaat voor elk type pensioen een minimumpensioen, behalve voor het echtscheidingspensioen. Je ontvangt het minimumpensioen wanneer dit voordeliger is dan een gewoon pensioen. De pensioendienst maakt automatisch de vergelijking.

Pensioen aanvragen

Je kunt je pensioen aanvragen via MyPension. Op MyPension moet je inloggen met itsme of met je elektronische identiteitskaart en een kaartlezer. Je kunt de aanvraag ook indienen bij je gemeentebestuur of via het gratis telefoonnummer 1765.

Fout opgemerkt? Laatst gewijzigd: 29/07/2024

Hoe wordt jouw pensioen berekend?

Tenzij het minimumpensioen voordeliger is, ontvang je een pensioen dat berekend wordt in verhouding tot de betaalde sociale bijdragen. Ben je gehuwd dan kun je onder bepaalde voorwaarden een gezinspensioen ontvangen.

Voor elk jaar waarin je als zelfstandige werkt wordt het inkomen waarop je sociale bijdragen betaalde geïndexeerd en vermenigvuldigd met:

  • 60% omdat jouw pensioen als alleenstaande 60% bedraagt van jouw inkomsten.
  • 1/45e omdat een volledige loopbaan 45 jaar telt, elk loopbaanjaar levert dus 1/45e op.
  • Voor loopbaanjaren tot en met het jaar 2020 een correctiecoëfficiënt, die schommelt tussen 50% (1984) en 69% (2020). Deze coëfficiënt verklaart waarom zelfstandige pensioenen vaak lager zijn. UNIZO is dan ook blij dat de coëfficiënt werd afgeschaft voor loopbaanjaren vanaf 2021.

Jouw totale jaarlijkse bruto pensioen is gelijk aan de optelsom van deze afzonderlijke pensioenopbrengsten per loopbaanjaar. Het maandelijkse bruto pensioen bedraagt 1/12e daarvan.

Op jouw maandelijkse bruto pensioen wordt mogelijk een bijdrage voor de ziekteverzekering (ZIV-bijdrage van 3,55%) ingehouden, een solidariteitsbijdrage (max. 2%) en bedrijfsvoorheffing. Kleinere pensioenen kunnen vrijgesteld worden van de ZIV-bijdrage en de solidariteitsbijdrage. Maar let op: om te controleren of je recht hebt op deze vrijstellingen, worden aanvullende pensioenen opgeteld bij het wettelijk pensioen .

Omvang pensioen berekenen

Hoe hoog jouw bruto en netto pensioen waarschijnlijk zullen zijn, vind je terug op MyPension. Je moet erop inloggen met itsme of met je elektronische identiteitskaart en een kaartlezer.

Fout opgemerkt? Laatst gewijzigd: 29/07/2024

Het gezinspensioen

Het gezinspensioen is 25% hoger dan het gewone rustpensioen als alleenstaande. Het minimum gezinspensioen voor een volledige loopbaan bedraagt 2.215,99 euro bruto per maand. Bij de berekening gelden dezelfde regels als voor het gewone rustpensioen als alleenstaande, maar jouw inkomen wordt na indexering met 75% vermenigvuldigd in plaats van met 60%.

Aan het gezinspensioen zijn voorwaarden gekoppeld:

  1. Je moet gehuwd zijn om een gezinspensioen te ontvangen. Feitelijk en wettelijk samenwonende partners hebben nooit recht op een gezinspensioen.
  2. Je echtgenoot mag geen uitkering ontvangen.
  3. Je echtgenoot heeft geen recht op een eigen rustpensioen als alleenstaande, of dat pensioen is kleiner dan het supplement van het gezinspensioen.
  4. Je echtgenoot moet zijn inkomsten altijd beperken.
  5. Heeft jouw echtgenoot een bijverdienste of wil ze er één starten, dan moet je daarvan aangifte doen bij de pensioendienst.

Hoeveel jouw echtgenoot mag verdienen hangt af van zijn of haar leeftijd en wat hij of zij doet:

Verdient jouw echtgenoot te veel, dan wordt je gezinspensioen teruggebracht tot een gewoon pensioen als alleenstaande. Eén cent te veel verdienen betekent automatisch de volledige terugvordering van het supplement gezinspensioen.

Wil jijzelf als gepensioneerde iets bijverdienen, dan gelden specifieke regels.

Moet je een deel van je pensioen terugbetalen, dan ontvang je bij de beslissing een formulier waarmee je een verzaking aan de terugvordering kunt aanvragen (dit is een kwijtschelding van de pensioenschuld). Je kunt zo’n aanvraag bijvoorbeeld indienen wanneer je financiële moeilijkheden hebt of je je in een bijzondere situatie bevindt (bv. ernstige ziekte, een familielid met een handicap, …).

Fout opgemerkt? Laatst gewijzigd: 29/07/2024

Heb je recht op een pensioenbonus?

Bovenop je rustpensioen als alleenstaande of je gezinspensioen kun je een belastingvrije pensioenbonus ontvangen. Je hebt er recht op wanneer je al met pensioen kunt gaan, maar je dat niet onmiddellijk doet. Concreet moet je langer dan 42 jaar werken of na de wettelijke pensioenleeftijd doorwerken om een pensioenbonus op te bouwen.

Het bedrag van de pensioenbonus stijgt naarmate je langer blijft werken. Maar na 3 jaar stopt de verdere opbouw, je hebt dan het maximumbedrag van de bonus bereikt. Je kunt de pensioenbonus op 2 manieren uitbetaald krijgen:

  • Je kiest voor de uitbetaling onder de vorm van een eenmalig kapitaal. Dit kapitaal wordt niet belast en bedraagt voor wie 3 jaar langer werkte 23.565,06 euro.
  • Je kiest voor een maandelijkse uitbetaling samen met je rustpensioen. De maandelijkse pensioenbonus wordt niet belast en bedraagt na 3 jaar langer werken 97,38 euro per maand. Deze maandelijkse pensioenbonus wordt samen met je pensioen geïndexeerd. Houden we geen rekening met die indexeringen, dan zal het 20 jaar en 2 maanden duren voordat je 23.565,06 euro ontvangen zult hebben. Bij jouw overlijden stopt de uitbetaling onmiddellijk.

De pensioenbonus is slechts één van de elementen waarmee je rekening moet houden bij de keuze van je pensioendatum. Er zijn nog aandachtspunten, zoals de impact op de belastingen die je op je aanvullend pensioen betaalt.

Op MyPension vind je een inschatting van je toekomstige pensioenrechten, afhankelijk van de datum waarop je met pensioen wilt gaan. Je moet erop inloggen met itsme of met je elektronische identiteitskaart en een kaartlezer.

Meer info over de pensioenbonus?

Die vind je op de website van het RSVZ (de pensioendienst voor zelfstandigen).

Fout opgemerkt? Laatst gewijzigd: 29/07/2024

Het minimumpensioen

Het minimumpensioen als alleenstaande bedraagt 1.773,35 euro bruto per maand voor iemand met een volledige loopbaan van 45 jaar of langer. Werkte je minder lang, dan ontvang je een lager minimumpensioen. Voorbeeld: na 42 jaar loopbaan heb je recht op een minimumpensioen van 1.655,12 euro bruto per maand, dit is 42/45e van 1.773,35 euro. Het minimumpensioen voor werknemers is even hoog.

Het minimum gezinspensioen voor een volledige loopbaan bedraagt 2.215,99 euro bruto per maand.

De minimum overgangsuitkering en het minimumoverlevingspensioen bedragen dan weer 1.749,65 euro bruto per maand. Let op, bij de berekening van de overgangsuitkering en van het overlevingspensioen wordt rekening gehouden met de loopbaan van de overleden echtgenoot. Daarom telt een volledige loopbaan geen 45 jaar. We spreken hier over een volledige loopbaan wanneer de overleden echtgenoot een ononderbroken loopbaan had van 1 januari van het jaar van zijn 20e verjaardag tot 31 december van het jaar voorafgaand aan zijn overlijden.

Wanneer het je recht op het minimumpensioen?

Je moet 2 voorwaarden vervullen:

  1. Minstens 30 jaar pensioenrechten opbouwen als zelfstandige. Elke kwartaal telt voor 0,25 jaar. Heb je ook als werknemer gewerkt, dan tellen die jaren ook mee. Terwijl loopbaanjaren als ambtenaar niet meetellen.
  2. Wie vanaf 1 januari 2025 met pensioen gaat moet minstens 16 jaar effectief gewerkt hebben, dit wil zeggen 16 jaar sociale bijdragen betaald hebben. Was je tijdens je loopbaan langer dan 5 jaar ziek, dan geldt een minder strenge voorwaarde. Deze voorwaarde 'effectief gewerkt' geldt niet voor: personen geboren voor 1963; en personen geboren van 1963 tot en met 1968 die in 2024 al 30 jaar loopbaan hadden. Voor wie geboren werd in de periode van 1963 tot en met 1969, volstaan 4 tot 14 jaar effectief werken.

Heb je een gemengde loopbaan zelfstandige-werknemer en ontvang je een minimumpensioen als zelfstandige, dan mag je totale pensioenbedrag nooit hoger zijn dan 1.773,35 euro. Bij het gezinspensioen ligt het plafond op 2.215,99 euro. Zit jouw pensioen boven dit plafond, dan zal jouw minimumpensioen als zelfstandige verminderd worden. Het is mogelijk dat jouw gewone pensioen (berekend op basis van jouw inkomsten) daardoor voordeliger wordt, dan ontvang je automatisch dat voordeligere pensioen.

Werkte je als zelfstandige en als ambtenaar, dan ontvang je altijd het je volledige pensioen als zelfstandige bovenop je volledige ambtenarenpensioen. Het minimumpensioen wordt dan niet geplafonneerd.

Fout opgemerkt? Laatst gewijzigd: 29/07/2024

Vanaf wanneer kun je met pensioen gaan?

Op de wettelijke pensioenleeftijd mag je altijd met pensioen gaan. Het maakt niet hoe lang je werkte en sociale bijdragen betaalde. Wil je vroeger met pensioen gaan, dan moet je minstens 42 jaar gewerkt hebben. In een ander artikel vertellen we je meer over dit vervroegd pensioen.

Wettelijke pensioenleeftijd

De wettelijke pensioenleeftijd zal vanaf 2025 66 jaar bedragen en vanaf 2030 67 jaar. Hoe hoog jouw wettelijke pensioenleeftijd is, hangt af van je geboortejaar: 

  • Ben je geboren in 1959 of vroeger, dan blijft 65 jaar de wettelijke pensioenleeftijd. Dit komt doordat je ten laatste in 2024 65 jaar oud wordt. 
  • Ben je geboren in 1960, 1961, 1962 of 1963? Dan is de wettelijke pensioenleeftijd 66 jaar. Dit komt doordat je pas in 2025, na de eerste verhoging, 65 jaar wordt, terwijl je wel voor 2030 66 jaar oud wordt.
  • Ben je in 1964 of later geboren, dan is de wettelijke pensioenleeftijd 67 jaar. Dit komt doordat je ten vroegste in 2030 66 jaar oud wordt, na de volgende stijging van de pensioenleeftijd.

Wat betekent de verhoging van de wettelijke pensioenleeftijd?

De verhoging van de wettelijke pensioenleeftijd heeft een impact op heel wat zaken voor jezelf als ondernemer, en (als je personeel hebt) voor jou als werkgever. Denk aan uitkeringen,  verzekeringen, bijverdienen na je pensioen, ...

Je vindt alle info hierover in het document hieronder: 

Verhoging van de wettelijke pensioenleeftijd - impact voor ondernemers .pdf 78.64 kB Gratis

Fout opgemerkt? Laatst gewijzigd: 30/07/2024

Vervroegd pensioen

Zodra je de wettelijke pensioenleeftijd bereikt mag je altijd met pensioen gaan. Hoe lang je werkte en sociale bijdragen betaalde speelt dan geen rol meer.

Maar soms mag je ook vroeger met pensioen gaan. Daarvoor heb je minstens 42 jaar loopbaan nodig en moet je minstens 63 jaar oud zijn. Startte je vroeg met werken waardoor je sneller aan 43 of 44 jaar loopbaan komt, dan kan je nog vroeger op pensioen gaan:

  • Op de leeftijd van 61 of 62 jaar na minstens 43 jaar loopbaan.
  • Op de leeftijd van 60 jaar na minstens 44 jaar loopbaan.

Voor de loopbaanvoorwaarde van 42, 43 of 44 jaar telt ook je loopbaan als werknemer of als ambtenaar mee. 

Let op, als je vervroegd met pensioen gaat, hou je best rekening met een aantal aandachtspunten. Wil je bijvoorbeeld naast je pensioen verder werken met een bijverdienste, dan zal je de inkomsten moeten beperken. En je betaalt waarschijnlijk meer belastingen bij de uitbetaling op je aanvullend pensioenkapitaal.

Fout opgemerkt? Laatst gewijzigd: 30/07/2024

Hoe bouw je als zelfstandige pensioenrechten op?

Door sociale bijdragen te betalen als zelfstandige in hoofdberoep of als meewerkende echtgenoot bouw je als zelfstandige pensioenrechten op.

Kan je niet werken omdat je arbeidsongeschikt bent door ziekte of na een ongeval, tijdens de moederschapsrust of een periode van mantelzorgverlof, dan kun je dankzij een gelijkstelling verder pensioenrechten opbouwen zonder dat je sociale bijdragen moet betalen. Je moet die gelijkstelling aanvragen bij jouw sociaal verzekeringsfonds.

In twee situaties bouw je geen pensioenrechten op als zelfstandige in hoofdberoep of als meewerkende echtgenoot:

Soms bouw je ook als zelfstandige in bijberoep pensioenrechten op. Dat is alleen het geval wanneer je een sociale bijdrage betaalt die minstens even hoog is als de minimumbijdrage voor zelfstandigen in hoofdberoep.

Fout opgemerkt? Laatst gewijzigd: 29/07/2024

Mag je bijverdienen als zelfstandige als je gepensioneerd bent?

Dat mag. Vanaf 1 januari van het jaar waarin je de wettelijke pensioenleeftijd bereikt mag je zelfs onbeperkt bijverdienen.

Ook wie 45 jaar loopbaan had op het moment van pensionering mag onbeperkt bijverdienen. Tip: vraag aan de pensioendienst of je echt 45 jaar loopbaan hebt, want de loopbaanjaren worden op een specifieke manier geteld.

Flexijobbers mogen maar 12.000 euro belastingvrij bijverdienen, maar deze regel geldt niet voor gepensioneerden.

Ben je te jong en heb je geen volledige loopbaan van 45 jaar, dan moet je je inkomsten beperken:

  • Bijverdienste als zelfstandige: je mag maximum 7.880 euro netto per jaar bijverdienen. Dit zijn de netto belastbare inkomsten na aftrek van de beroepskosten en de betaalde sociale bijdragen.
  • Bijverdienste als werknemer of ambtenaar: je mag 9.850 euro bruto per jaar bijverdienen. Jouw totale brutoloon telt mee, inclusief het enkel vakantiegeld, de eindejaarspremie, voordelen alle aard, opzegvergoedingen en alle andere premies. Alleen maaltijdcheques en het dubbel vakantiegeld tellen niet mee.
  • Bijverdienste als flexijobber: 7 668 euro bruto per jaar (in 2024 geldt deze beperking nog niet en mag je altijd onbeperkt bijverdienen als flexijobber).

Wanneer je nog kinderen ten laste zou hebben, dan gelden hogere grensbedragen.

Het jaar waarin je met pensioen gaat moet je rekening houden met een pro rata berekening. Ga je bijvoorbeeld op 1 juli met pensioen, dan oefen je een half jaar een bijverdienste uit. Dat betekent dat je tijdens dat halve jaar maar de helft van het jaarbedrag mag bijverdienen (bijvoorbeeld 3.940 euro netto met een zelfstandige bijverdienste).

Ontvang je een gezinspensioen, dan moet ook jouw echtgenoot bepaalde inkomstengrenzen respecteren.

Verdiende je te veel, dan moet je je pensioen volledig of gedeeltelijk terugbetalen. Het bedrag dat je moet terugbetalen is afhankelijk van hoeveel je te veel verdiende. Verdiende je dubbel zoveel als toegelaten, dan moet je je volledige pensioen terugbetalen. Verdiende je de helft meer dan toegelaten, dan moet je de helft van je pensioen terugbetalen.

Moet je je pensioen gedeeltelijk of volledig terugbetalen, dan ontvang je bij de beslissing een formulier waarmee je een verzaking aan de terugvordering kunt aanvragen (dit is een kwijtschelding van de pensioenschuld). Je kunt zo’n aanvraag bijvoorbeeld indienen wanneer jouw schuld groter is dan wat je te veel verdiende, wanneer je financiële moeilijkheden hebt of wanneer je je in een bijzondere situatie bevindt (bv. ernstige ziekte, een familielid met een handicap, …).

 

Fout opgemerkt? Laatst gewijzigd: 29/07/2024

Downloads

Nuttig voor jou