Garantie

Alle consumptiegoederen die je als professionele verkoper aan een consument verkoopt, vallen onder de wettelijke garantie. Dit geldt voor alle verkoopwijzen, zowel in de winkel, tijdens uitverkoop of solden, en online. Indien jouw klant een onderneming is, ben je niet verplicht een garantie te geven. Je kan echter wel een commerciële garantie aanbieden en de modaliteiten daarvan zelf bepalen.

De garantiewetgeving is van toepassing op alle roerende lichamelijke goederen die aan consumenten worden verkocht. Sinds juni 2022  is er ook verplicht garantie op digitale inhoud en diensten zoals apps, e-boeken, muziekbestanden, games, streamingsdiensten en computerprogramma's.

De wettelijke garantie biedt consumenten gedurende twee jaar een extra bescherming als het product één van de volgende gebreken heeft:

• het product stemt niet overeenstemt met de beschrijving die de verkoper ervan had gegeven, of het niet de eigenschappen bezit die de verkoper aan de consument als monster of als model heeft getoond. Je dient er dus als verkoper over te waken dat de beschrijving van de goederen die verkoopt altijd correct is. 
• het product is niet geschikt voor elk bijzonder gebruik dat door de consument bij het sluiten van de overeenkomst werd medegedeeld en dat door de verkoper werd aanvaard. 
• het product biedt niet de kwaliteit en prestaties die voor goederen van dezelfde soort normaal zijn en die de consument redelijkerwijs mag verwachten, gelet op de aard van de goederen en op eventuele door de verkoper, de producent of diens vertegenwoordiger publiekelijk gedane mededelingen over de bijzondere kenmerken ervan. 
• Specifiek voor digitale inhoud en diensten moet de inhoud/dienst voldoen aan de beschrijving, hoeveelheid en kwaliteit, functionaliteit, compatibiliteit, interoperabiliteit en andere kenmerken, zoals bepaald in de overeenkomst. De digitale inhoud en diensten moeten eveneens voorzien zijn van de updates zoals bepaald wordt in de overeenkomst.

Een consument kan geen beroep doen op de wettelijke garantie als hij kennis had van het gebrek bij de aankoop. Denk hierbij aan de verkoop van boeken waarbij duidelijk vermeld staat 'beschadigde exemplaren - tegen halve prijs'. De verkopen kan hierbij niet later aansprakelijk gesteld worden omdat er enkele bladzijden ontbraken uit het boek.

In alle bovenstaande gevallen mag de consument de verkoper aanspreken. Het is niet toegelaten om de klacht van een consument door te schuiven naar de invoerder, distributeur of producent van het product. De verkoper is aansprakelijk voor het gebrek, ook als de fout bij de invoerder, distributeur of producent lag. De verkoper kan dan wel een schadevergoeding vragen aan de producent, tussenpersoon of eerdere verkopers in de keten.

Hoe lang geldt de wettelijke garantie? 

De wettelijke garantie geldt twee jaar. Die termijn van twee jaar begint te lopen vanaf de levering van het goed. Indien een goed binnen twee jaar defect raakt, wordt verondersteld dat het gebrek sinds de levering bestaat, tenzij de verkoper het tegendeel bewijst. Bij tweedehandsgoederen kan de garantietermijn worden verkort tot minimaal één jaar, op voorwaarde dat dit duidelijk aan de consument wordt gecommuniceerd. De termijn wordt opgeschort tijdens de herstellings- of vervangingsperiode. Na de herstelling geniet de consument dus niet opnieuw van een termijn van 2 jaar maar loopt de termijn verder zoals voor de opschorting. Na die periode van 2 jaar moet je als verkoper wel nog steeds instaan voor eventuele verborgen gebreken. 

Als de consument de wettelijke garantie kan inroepen, heeft hij de mogelijkheid om te kiezen tussen twee mogelijke oplossingstrajecten, maar wel in vastgestelde volgorde. Het is de consument die bepaalt voor welke oplossing hij wil opteren: 

• herstelling of vervanging; In eerste instantie moet de consument kiezen tussen een herstelling of vervanging van het goed, tenzij de keuze onmogelijk of buiten verhouding is.
  • Bv. Je kan weigeren om een zetel te vervangen waarvan het stiksel een gebrek vertoont en eerder voorstellen om hem te herstellen. Vervanging van de zetel zou hier buiten verhouding zijn.
• prijskorting of beëindiging van de overeenkomst; wanneer zowel herstelling of vervanging onmogelijk of buiten verhouding zijn of niet kunnen uitgevoerd worden binnen een redelijke termijn en zonder overlast voor de consument, heeft de consument de keuze om een korting of beëindiging van de koop te vragen. Bij terugbetaling of prijsverlaging mag je rekening houden met het gebruik dat de consument van het goed heeft gehad sinds de levering.

Sinds 1 juni 2022, ben je als verkoper ook verplicht om garantie te geven op goederen met digitale elementen (bv. smartwatches en laptops) - meer bepaald op apps en andere software die inbegrepen is in de initiële aankoop van het goed - en digitale inhoud/diensten (bv. apps, e-books en digitale spellen). Het leveren van updates valt nu ook expliciet onder je verplichtingen als verkoper, en ook kan de consument je aanspreken voor herstel, vervanging, prijsvermindering en ontbinding wanneer er een gebrek is.

De consument kan bovendien ook schadevergoeding vragen voor de schade die hij door het gebrek van het product heeft geleden.

Je mag de consument geen kosten aanrekenen (kosten verbonden aan het werk en aan het materiaal dat door de hersteller gebruikt wordt, bestekkosten, enz.) om een defect goed dat gedekt is door een wettelijke waarborg in overeenstemming te brengen (herstelling, vervanging).

Bij de verkoop mag je geen enkele betaling aan de consument vragen om van de wettelijke garantie te kunnen genieten. Je mag van de consument ook niet eisen dat hij over de oorspronkelijke verpakking beschikt om een beroep te kunnen doen op de garantie.

De wet is in dit opzicht zeer duidelijk: de consument die zich beroept op de wettelijke garantie, moet dit kosteloos kunnen doen. De kosten die bedoeld worden zijn de kosten die moeten worden gemaakt om de goederen in overeenstemming te brengen, namelijk de verzendingskosten en de kosten die verband houden met loon en materiaal.

Het is dus bij wet verboden de consument de kosten voor de terugzending te laten betalen, indien hij zich beroept op de wettelijke garantie.

Tussen ondernemingen bestaat geen 'wettelijke' garantie. Ondernemingen zijn met andere woorden tegenover elkaar in principe niet verplicht om een garantie te geven (tenzij in een aantal uitzonderlijke situaties die bij wet zijn bepaald). Dit wil niet zeggen dat ondernemingen elkaar geen garantie kunnen geven. Ze zijn er alleen niet toe verplicht.

Ben je dan volledig zeker als je geen garantie geeft?

Neen. Ook als je geen garantie geeft aan een klant-ondernemer, zal je toch moeten instaan voor de zogenaamde verborgen gebreken (dit zijn gebreken die niet zichtbaar waren op het moment van de aankoop, en die pas later opduiken en het product ongeschikt maken voor het gebruik waartoe het bestemd was). Dus ook als er geen garantie werd gegeven, zal de verkoper de koper toch moeten vergoeden als er zo'n verborgen gebrek opduikt.

Kan je jezelf  contractueel niet veilig stellen tegen deze aansprakelijkheid voor verborgen gebreken?

Het feit dat je als verkoper moet instaan voor verborgen gebreken, ook als je geen garantie hebt gegeven, is in de wet ingeschreven. Sommige ondernemers proberen er toch nog onderuit te komen door in de overeenkomst een clausule op te nemen die stelt dat de verkoper niet aansprakelijk kan worden gesteld voor deze verborgen gebreken (een zogenaamd 'exoneratiebeding'). Zo'n beding is alleen geldig als de verkoper kan aantonen dat hij het gebrek niet kende en hij het ook niet hoefde te kennen. En daar knelt het schoentje: ten aanzien van professionele verkopers geldt een vermoeden dat zij het verborgen gebrek (wel) kenden. De rechters zijn hier heel streng in: enkel als de professionele verkoper kan aantonen dat het verborgen gebrek 'onnaspeurbaar' was en hij het verborgen gebrek dus op geen enkele manier kon kennen, zal hij zich op het exoneratiebeding kunnen beroepen.