Aansprakelijkheid

Om een schadevergoeding van de producent te bekomen moet het bewijs geleverd worden van:

• de schade
• het gebrek
• het oorzakelijk verband tussen beide

Het gaat om een objectieve aansprakelijkheid. Dat wil zeggen dat er geen fout moet worden bewezen.

Worden als producent beschouwd:

• de fabrikant van een eindproduct;
• de fabrikant van een onderdeel van een eindproduct;
• de fabrikant van een grondstof;
• iedereen die zich als producent kenbaar maakt door zijn naam, zijn merk of een ander herkenningsteken op het product aan te brengen.

Wie nog?

Iedereen die in het kader van zijn economische werkzaamheden een product in de EU invoert met de bedoeling dit product te verkopen of het gebruik ervan aan derden over te dragen (invoerder)

De leverancier van het product kan ook als producent worden beschouwd in twee specifieke gevallen (leverancier):

• Als het product op EU-grondgebied is vervaardigd en niet kan worden vastgesteld wie de eigenlijke producent is. (De leverancier kan nog aan zijn aansprakelijkheid ontsnappen als hij binnen een redelijke termijn aan het slachtoffer de identiteit meedeelt van de producent of van degene die hem het product heeft geleverd);
• Als het product is ingevoerd in de EU en niet kan worden vastgesteld wie de invoerder van het product is (ongeacht of de naam van de producent  is aangegeven). (Ook hier kan de leverancier aan zijn aansprakelijkheid ontsnappen als hij binnen een redelijke termijn aan het slachtoffer de identiteit meedeelt van de invoerder of van degene die hem het product heeft geleverd).

Opmerking: vanzelfsprekend kan de aansprakelijke invoerder zich verhalen op de producent die buiten de EU gevestigd is.

1. Schade aan personen

• Lichamelijke schade toegebracht aan personen (geen dieren)
• Morele schade

Voor bovenvermelde  schade kan men op grond van de wet een integrale vergoeding bekomen

2. Schade aan goederen

Schade toegebracht aan andere goederen kan alleen een grond tot schadevergoeding opleveren indien:

• De beschadigde goederen gewoonlijk bestemd zijn voor gebruik in de privé sfeer én (cumulatief)
• de goederen door het slachtoffer hoofdzakelijk zijn gebruikt of verbruikt in de privé sfeer

Er is bovendien voor schade aan goederen een vrijstelling voorzien van 500 euro. De schade toegebracht aan het product zelf levert geen grond tot schadevergoeding op

Een vloerdisplay net om de hoek, een bananenschil op een pas geboende, spekgladde winkelvloer: klanten maken een slippertje, vallen en bezeren zich. Of omgekeerd: een onoplettende puber stuurt zijn winkelwagentje niets vermoedend in jouw winkelrek vol peperdure wijnen. Scherven brengen in dit geval geen geluk, maar een hoop ellende. Gebeurlijke ongevallen. 

1. Wie is aansprakelijk en wat betekent dat?

Bij een ongeval in de winkel zijn twee scenario’s mogelijk. Ofwel lijd je schade door een ongeval dat werd veroorzaakt door een klant, ofwel is jouw klant het slachtoffer van een ongeval dat jij hebt veroorzaakt. De algemene regel over aansprakelijkheid en schadeloosstelling is in beide gevallen dezelfde: wie een fout maakt waardoor een ander schade lijdt draait op voor de schade. Belangrijk hierbij is dat het slachtoffer moet bewijzen dat de ‘dader’ een fout heeft gemaakt en dat is niet altijd even makkelijk.

Als een klant uitglijdt over een natte vloer of een plat getrapt stuk fruit, dan is er geen twijfel mogelijk. Jij bent aansprakelijk. Maar als een klant met zijn winkelwagentje een vloerdisplay ramt, die anderhalve meter hoog is en gevuld met flessen whisky, dan is de situatie een stuk ingewikkelder. Was de display voldoende zichtbaar? Stonden de flessen stabiel? Reed de klant roekeloos met het winkelwagentje? Want ook klanten moeten tijdens hun winkelbezoek de nodige voorzichtigheid aan de dag leggen: kijken waar je loopt, niet proberen om 10 flessen te dragen als er ook mandjes of winkelwagens beschikbaar zijn... 

2. Niet aansprakelijk voor gebeurlijke ongevallen?

Veel winkeliers hangen buiten op de parking en/of in de winkel een bordje met de zelfverzekerde uitspraak: wij zijn niet verantwoordelijk voor gebeurlijke ongevallen. In de hoop dat zij zo nooit aansprakelijk kunnen worden gesteld voor gebeurlijke ongevallen.

Onder bepaalde voorwaarden zijn deze bordjes nuttig:

• het bordje moet uithangen op een plaats waar de consument het bordje kan zien vooraleer hij de winkel betreedt. Bordjes die zijn opgehangen aan de kassa (en die de consument dus pas ziet nadat hij de winkel is binnengegaan) zijn niet geldig.
• zelfs met zo'n bordje kan je jouw aansprakelijkheid niet uitsluiten voor zware of opzettelijke fouten, noch voor lichamelijke of psychische schade door jouw fout. Als jouw klant dus kan aantonen dat je een zware of een opzettelijke fout hebt gemaakt, of als de klant lichamelijke of psychische schade heeft opgelopen dan ben je aansprakelijk voor de schade, zelfs als je zo'n bordje had opgehangen. Natuurlijk zal het niet altijd eenvoudig zijn aan te tonen dat een fout 'zwaar' was of 'opzettelijk'.

3. Uw verplichtingen

Als winkelier moet je het nodige doen om ongevallen te voorkomen, net zoals een goede huisvader bijvoorbeeld wordt geacht het trottoir voor zijn deur sneeuwvrij te maken. Dweilen tijdens of net vóór de openingsuren is daarom geen goed idee. En om dezelfde reden moeten producten in een beschadigde verpakking of producten die uit de rekken vallen, meteen worden opgeruimd.

Verder moet de winkelier klanten ook duidelijk wijzen op gevaren eigen aan de winkel: een trapje, een laag hangend plafond, tijdelijke werken... Waarschuwen kan via een tekst of een waarschuwingsbord dat u op ooghoogte hangt: ‘Pas op voor de trap’, een strook met cursieve, geel-zwarte strepen aan een verlaagd plafond óf wanneer de situatie té gevaarlijk wordt, een bordje dat de toegang verbiedt... Negeert een klant de waarschuwing of het verbodsteken, dan ben je niet aansprakelijk voor de schade die de klant oploopt. 

4. Kan je jezelf verzekeren tegen gebeurlijke ongevallen?

Dat kan en in de meeste gevallen zijn zowel winkeliers als (particuliere) klanten ook verzekerd. In het geval van de winkelier is dat een verzekering Burgerlijke Aansprakelijkheid; particuliere klanten kunnen hun familiale verzekering aanspreken. In beide gevallen is die verzekering evenwel niet verplicht. Belangrijk voor een vlotte afhandeling van het schadedossier bij de verzekering is dat je tijdig aangifte moet doen van het schadegeval. De termijn waarbinnen dit moet gebeuren staat vermeld in de polis en is meestal 8 kalenderdagen. 

5. Onderling regelen of haalt u er beter een neutrale derde bij?

Het ongeval is gebeurd, er is geen weg terug en beide partijen hebben er alle belang bij om kalm te blijven. Heen en weer geroep of verwijten brengen geen zoden aan de dijk. Lukt het om kalm te blijven, stel dan samen een verklaring op waarin de vragen wie, wat, waar en wanneer nauwkeurig worden beantwoord. Wie zijn de beide partijen en wat is zowel een beschrijving van het ongeval als een beschrijving van de schade. Bij twijfel of discussie kan je er een getuige bijhalen.

In eerste instantie moet u de onderaannemer aangetekend een ingebrekestelling opsturen met het verzoek om het probleem te verhelpen.

De onderaannemer heeft dan de plicht op die ingebrekestelling te reageren.

Stel dat u gevraagd heeft te reageren binnen een termijn van 7 dagen en dat is niet gebeurd. De wet voorziet dan twee mogelijkheden:

1. Ofwel gaat u naar de rechter (eventueel in kort geding) en vraagt u dat aan de onderaannemer een dwangsom zou worden opgelegd per dag dat hij de herstelling niet komt uitvoeren.
2. Een andere mogelijkheid is dat u aan de rechter de toestemming vraagt om de herstelling zelf, of door een andere aannemer te laten doen, en de kosten vervolgens op de onderaannemer te verhalen. In principe heeft u hier toestemming van de rechter voor nodig, maar wanneer het gaat om dringende werken, kan u in principe zelf het initiatief nemen. U moet er dan wel voor zorgen dat er nadien geen betwisting kan ontstaan over de omvang van de schade. In dit geval moet u dus best eerst de schade door een onafhankelijke partij  bvb. een gerechtsdeurwaarder) laten vaststellen. Doet u dat u niet, dan kan u achteraf niet meer bewijzen wat de omvang van de schade was, en is de kans ook groot dat u de kosten niet op de onderaannemer zal kunnen verhalen.

Geef in de aangetekende brief alvast duidelijk aan welke optie u zal kiezen, indien de aannemer de werken niet binnen de gestelde termijn uitvoert.