Arbitrage

Arbitrage is een vorm van geschillenbeslechting waarbij partijen overeenkomen om hun toekomstige of reeds gerezen geschillen te doen beslechten door één of meer arbitragerechters. Die arbitragerechters zijn bevoegd om een bindende en juridische afdwingbare einduitspraak te doen.

De voordelen van arbitrage ten opzichte van een procedure voor de rechtbanken zijn: 

• Besloten karakter: derden hebben geen toegang tot de zitting en de uitspraak. Een procedure voor de rechtbanken daarentegen is in principe openbaar.
• De partijen kunnen de arbiters kiezen: zo kunnen partijen arbiters aanduiden op basis van de specialisatie van die arbiters in de materie.
• Een arbitrageprocedure gaat sneller dan een procedure voor de rechtbanken. 
• De procedurekosten (bv. erelonen van advocaten, arbiters,...) kunnen beter gerecupereerd worden dan in een procedure voor de rechtbanken.

De nadelen van arbitrage zijn: 

• Besloten karakter: soms kan u er belang bij hebben dat derden wél toegang hebben tot de zitting en de uitspraak. 
• Kostprijs: een arbitrageprocedure kan soms duurder zijn dan een procedure voor de rechtbanken. Zeker indien u veroordeeld wordt tot de kosten. 
• Indien de tegenpartij de arbitrale uitspraak niet naleeft en u wil overgaan tot de gedwongen uitvoering daarvan, moet u nog langs de staatsrechter passeren.

Arbitrage wordt vaak gekozen door partijen in internationale handelsovereenkomsten.

Heel eenvoudig.

Door in uw overeenkomsten of algemene voorwaarden het traditionele bevoegdheidsbeding  (“Bij geschillen zijn de rechtbanken van … bevoegd” ) te vervangen door een arbitragebeding dat bijvoorbeeld als volgt kan luiden:

“Geschillen zullen worden beslecht door [één of drie] rechters aangeduid volgens de procedureregels van [de arbitrageinstelling] [met /zonder mogelijkheid tot hoger beroep]”.  

Een goede libellering van het arbitragebeding is belangrijk, zodat u hiervoor best beroep doet op uw juridisch raadgever. Dergelijk arbitragebeding heeft tot gevolg dat de gewone hoven en rechtbanken onbevoegd zijn voor beslechting van geschillen.

Indien u kiest voor een georganiseerde arbitrageinstelling zal de procedure verlopen volgens de procedureregels van deze instelling. Partijen beschikken veelal over de mogelijkheid om de procedureregels te moduleren en concrete afspraken te maken inzake werkwijze, taal, duur, enz.

De arbiter onderzoekt het dossier, houdt eventueel een zitting en velt een gemotiveerde arbitrale uitspraak, die partijen bindt. Hij kan ook een eventueel akkoord tussen partijen akteren in zijn uitspraak. Bij gebreke aan vrijwillige uitvoering van de uitspraak wordt de arbitrale uitspraak neergelegd ter griffie van de rechtbank van eerste aanleg, die deze uitvoerbaar verklaard, waarna deze kan gedwongen kan worden tenuitvoergelegd via gerechtsdeurwaarder.

Volgens het Gerechtelijk wetboek kunnen alle geschillen die vatbaar zijn voor dading onderworpen worden aan arbitrage.

Arbeidsgeschillen kunnen evenwel niet voorafgaand aan het onstaan van het geschil aan arbitrage worden onderworpen, behoudens uitzondering.

Arbitrage is niet gratis, en zal vaak duurder uitvallen dan een procedure voor de rechtbanken. Veel zal echter afhangen van de arbitrageinstelling waarvoor partijen kiezen.

De meeste arbitrageinstellingen rekenen een forfaitaire kostprijs aan op basis van de waarde van het geschil, desgevallend te vermeerderen met de kosten van een deskundig onderzoek, indien het gaat om een technische discussie. Enkele arbitrageinstellingen werken met een uurtarief. Bij hen betalen de partijen enkel de reële kost van de deskundige, die tegelijk zetelt als arbiter (en dus niet louter een advies verstrekt zoals bij gerechtelijke procedures).

In tegenstelling tot de procedure voor de rechtbanken, zal de korte duur van de procedure en de afwezigheid van beroepsmogelijkheid (tenzij overeengekomen door partijen) uiteraard in belangrijke mate kostenbesparend werken.

De arbiters bepalen in hun arbitrale uitspraak wie de kosten van de procedure moet dragen of in welke verhouding.