Oplichting bankrekening, reclameronselaars en andere fraude
Reclameronselaars en oplichters: wie zijn ze, wat doen ze en hoe kan je jouw zaak ertegen beschermen? De meest voorkomende ronselaars hebben we voor jou samengebracht in dit artikel.
Informatie
Hoe omgaan met reclameronselaars?
Wat zijn reclameronselaars?
Reclameronselaars zijn ondernemingen die bedrijven geld proberen af te troggelen, door hen via een betalingsformulier, een bestelformulier, of een vraag tot verbetering van gegevens te doen geloven dat ze reeds een contract hebben voor een advertentie van hun bedrijf. Ze rekenen er op dat de ondernemer in kwestie het formulier niet goed naleest, en dus gewoon betaalt. De ondernemer denkt dus dat het gaat over een reeds bestaand contract, terwijl dat in praktijk helemaal niet zo is.
Bekende reclameronselaars
Reclameronselarij blijft een hardnekkig fenomeen, ondanks de verschillende inspanningen die al geleverd werden. Die inspanningen hebben er wel voor gezorgd dat het voor reclameronselaars moeilijker is gemaakt om facturen te innen, en dat er steeds vaker via rechtszaken wordt opgetreden. Dat neemt niet weg dat vele ronselaars blijven proberen.
De FOD Economie heeft een goed overzicht van de bekende reclameronselaars
Raadpleeg dus steeds deze lijst voor een geactualiseerd overzicht.
Wet tegen reclameronselaars
Op 23 juni 2011 werd op vraag van UNIZO een nieuwe wet aangenomen die het voor reclameronselaars moeilijker maakt om hun bekende praktijken te gebruiken:
Art. VI.107 Wetboek Economisch Recht: Het is verboden voor een onderneming ofwel rechtstreeks, ofwel via een betalingsformulier, een bestelformulier, een factuur, een aanbod, algemene voorwaarden, een voorstel tot verbetering of elk ander soortgelijk document, adverteerders te werven om hen in gidsen, adressenbestanden, telefoonboeken of soortgelijke lijsten of bestanden op te nemen, zonder ondubbelzinnig aan te geven dat deze werving een aanbod van overeenkomst tegen betaling uitmaakt en zonder in het vet en in het grootste lettertype dat in het document wordt gebruikt de duur van de overeenkomst en de hieraan verbonden prijs te vermelden.
De ondernemer kan dus niet langer gebonden zijn door formulieren van reclameronselaars die enkel in de kleine lettertjes stellen dat door ondertekening de ondernemer een contract afsluit. De duur van de overeenkomst én de totale prijs moeten in het vet en in het grootste lettertype zijn weergegeven.
Overtreed de reclameronselaar deze wet, dan kan hij een boete oplopen van 250 tot 10.000 euro.
Hoe omgaan met reclameronselaars?
1. Raadpleeg regelmatig de lijst van reclameronselaars die de FOD Economie heeft gepubliceerd.
2. Geef nooit een telefonische toestemming zonder dat u het advertentiekatern of het magazine waarin u zult adverteren, in uw handen hebt gehad. Eens u een voorbeeldexemplaar ziet, zult u al snel vaststellen dat de kwaliteit ondermaats is en bovendien commercieel waardeloos.
3. Als u mondeling in uw zaak wordt overvallen, wordt het soms heel wat moeilijker om de opdringerige verkopers uit uw zaak te krijgen. Een ondernemer tekent al snel ‘een document’ om toch maar van die lastige verkoper af te zijn. En zo is de buit binnen voor de ronselaar: een handtekening is het enige wat hij nodig heeft. Pas later ontdekt de ondernemer dat hij in werkelijkheid zijn handtekening plaatste onder een bestelorder. Daarom blijft de gouden raad: ‘Nooit tekenen als u niet hebt gezien waarvoor u tekent’.
4. Heel vaak probeert een gewiekste verkoper één van uw personeelsleden te verleiden tot het plaatsen van een handtekening met de boodschap dat hij intussen de goedkeuring heeft van de zaakvoerder. Waarschuw uw personeel over deze misleidende handelswijzen en vraag hen de bestelbonnen van bedrijven waar u normaal niet mee contracteert, automatisch aan u door te geven ter ondertekening. Leg daarom een lijst aan van alle reclamebedrijven waarmee u zaken doet en bewaar daarin de opdrachtbevestigingen, de faxen en andere contactdocumenten, zodat uw personeel de malafide bedrijven in een oogopslag herkent.
5. Geef nooit uw handtekening als u wordt gevraagd dit te doen om uit ‘het bestand’ gehaald te worden of om een contract te verlengen.
6. Vraag de verkoper eerst om alles schriftelijk vast te leggen en u per fax, mail of post over te maken zodat u voor uzelf de nodige bedenktijd geeft om alles rustig te overzien en in te schatten. Teken nooit een contract op het moment zelf! Als het gaat om een legitiem aanbod, zal de verkoper er niets op tegen hebben dat u tijd vraagt om alles eens rustig na te lezen.
7. Wees kritisch in verband met de gevraagde prijs voor een advertentie. Vraag altijd na of het boekje of de internetgids wel bestaat, in welke regio de advertentie verschijnt, in welke oplage het boekje wordt verspreid, wie de doelgroep is of wat het bezoekersaantal is van een bepaalde ondernemersgids waarvoor men ronselt. Wees vooral argwanend als er wordt gezwaaid met gratis advertenties. Een advertentie heeft altijd zijn prijs, kan nooit gratis zijn. Ook moet de gevraagde prijs redelijk zijn, in verhouding met de te verwachten tegenprestatie. Vraag een proefdruk indien u er toch wil op ingaan, zo kan u de kwaliteit van het document pas echt beoordelen.
8. Lees goed na welk document u tekent. Gaat het om een aanvraag naar nadere informatie over het bedrijf of plaatst u een handtekening onder een bestelbon? Ga op zoek naar de mogelijke kleine lettertjes op het document. Daaruit valt vaak de werkelijke aard van de aanbieding af te leiden. De kleine lettertjes zullen melding maken van de prijs en de duurtijd van het contract.
9. Twijfelt u over een bepaald aanbod, contacteer dan UNIZO op ondernemerslijn@unizo.be voor meer informatie over het betreffende reclamebedrijf.
Wat te doen indien u een reclameronselformulier heeft ondertekend?
1) Controleer de website van de FOD Economie.
De FOD Economie heeft sinds 2011 een website met bekende reclameronselaars publiek gemaakt. Het beste wat u dan ook kan doen is op deze website nagaan of de ronselaar wiens formulier u heeft ontvangen, op deze website voorkomt. Is dat het geval, dan mag u in principe gerust zijn: de kans dat de reclameronselaar dan nog in staat zal zijn om betaling af te dwingen is dan immers onbestaande.
U legt best wel een online klacht neer bij de Economische Inspectie.
2) De ronselaar is niet bekend bij de FOD Economie.
Komt de reclameronselaar niet voor op de lijst van de FOD Economie, dan kan u best het zekere voor het onzekere nemen, en via aangetekend schrijven reageren. U kan dan best de volgende stappen volgen:
-
Protesteer het formulier
Van zodra u te weten komt dat u een formulier van een reclameronselaar heeft ondertekend, moet u zo snel mogelijk een brief sturen met de melding dat u bent misleid geweest. U kan deze brief best aangetekend versturen, zodat u later een bewijs van verzending heeft.
De kans is groot dat de reclameronselaar u zal antwoorden dat u getekend hebt, en dat u dus contractueel gebonden bent. Toch is het belangrijk dat u deze brief stuurt, want bij een later geschil, zal de rechter hier in elk geval rekening mee houden.
Verwijs in de brief ook naar de wet tegen reclameronselaars (artikel VI.107 van het Wetboek Economisch Recht), en vermeld indien nodig dat het formulier van de reclameronselaar niet in overeenstemming is met de vereisten van deze wet
-
Maak melding van uw probleem.
Het is belangrijk om melding te maken bij de FOD Economie en bij het Parket. Het bevoegde parket is het parket van de maatschappelijke zetel van de ronselaar. Gaat het om een buitenlandse ronselaar zonder Belgische zetel, dan is het parket van Brussel bevoegd.
Krijgt u een antwoord terug van deze diensten, hou het dan bij als bewijs.
-
Betaal niet.
Moest u ondanks uw protest, toch een factuur toegestuurd krijgen, betaal die dan niet. Hou er wel rekening mee dat u deze factuur moet protesteren. Gewoon niet betalen, zonder protest, gaat niet op. Vermeld in dit protest dat u niet akkoord gaat met de factuur, vermeld ook zeer duidelijk waarom, en vermeld tevens vorige brieven, mails, .. die u aan de ronselaar heeft verstuurd. Een model van dergelijke brief vindt u hier.
In de meeste gevallen zal de ronselaar u daarna een aanmaning sturen, soms zelfs vanuit hun ‘juridische dienst’ ( die meestal helemaal niet bestaat), of vanwege een advocaat. Laat u daar niet door intimideren: men tracht u in de meeste gevallen gewoon schrik aan te jagen om alsnog te betalen. Moest u toch twijfelen, neem dan contact op met de UNIZO Ondernemerslijn (ondernemerslijn@unizo.be , of telefonisch: 02 21 22 678)
Fout opgemerkt? Laatst gewijzigd: 29/11/2024
Een telefonisch contract annuleren, kan dat?
Naast de gekende vormen van reclameronselarij, komt het steeds vaker voor dat ondernemers intekenen op een contract via telefoon. Het gaat dan meestal om contracten voor het plaatsen van advertenties of het verbeteren van de vindbaarheid van de bedrijfswebsite op Google. De ondernemer wordt dan opgebeld met de vraag of hij zo'n contract wenst af te sluiten, en dat telefoongesprek wordt opgenomen. Veel van deze aanbieders zijn - in tegenstelling tot reclameronselaars - legitieme aanbieders. Er is immers geen enkel verbod om contracten via de telefoon af te sluiten. Maar sommige aanbieders rekenen er op dat de ondernemer wat overdonderd is, en eigenlijk tegen beter weten in akkoord gaat. En dan gaat het vaak om contracten van enkele jaren, vaak met een kostprijs van meer dan 1.000 euro...
UNIZO krijgt dan ook regelmatig de vraag of zo'n telefonisch gesloten contract nog kan worden geannuleerd. Maar dat is in de meeste gevallen niet mogelijk. Een telefonisch gesloten contract is immers zoals gezegd, juridisch gezien perfect geldig. En uiteraard is de aanbieder voldoende onderlegd om er voor te zorgen dat het opgenomen telefoongesprek alle verplichte vermeldingen bevat om zeker geldig te zijn.
Juridisch gezien werd dan ook een geldig contract gesloten. Zelfs als dat contract voor meerdere jaren werd gesloten. Het enige wat je in dat geval kan doen:
- probeer te onderhandelen met de aanbieder. Als je heel snel aangeeft dat je het contract niet wenst, is er misschien een kans dat de aanbieder nog bereid is om een minnelijke schikking te treffen. Als er nog geen enkele prestatie werd verricht door de aanbieder, is die kans misschien nog groter;
- lukt het niet om een minnelijke schikking te krijgen, dan kan je melding maken bij het Meldpunt van de FOD Economie. Tenminste, als je kan aantonen dat je om de tuin bent geleid. Verwacht evenwel geen wonderen van dergelijke melding: zij kunnen enkel klachten verzamelen, maar gaan er niet voor kunnen zorgen dat het contract nog ontbonden wordt. Je kan de melding hoogstens gebruiken als drukkingsmiddel naar de aanbieder.
- je kan uiteraard ook weigeren te betalen, en er op rekenen dat de aanbieder dat geld niet via de rechtbank zal opeisen. Maar dat doe je natuurlijk op eigen risico. Als de aanbieder beslist om toch naar de rechter te stappen, zal je al over concreet bewijs van oplichting moeten beschikken om gelijk te krijgen...
Fout opgemerkt? Laatst gewijzigd: 29/11/2024
Hoe kan ik een frauduleus faillissement aanklagen?
Als schuldeiser kun je zowel tijdens een lopend faillissement als daarna klachten over faillissementsfraude indienen bij de politie of het parket. Faillissementsfraude, zoals beschreven in artikelen 489 tot 490bter van het strafwetboek, omvat onder andere het opzettelijk onvermogend maken, het verbergen van activa, of het verkopen van goederen tegen een veel te lage prijs terwijl men in staat van insolventie verkeert. Je kunt als benadeelde schuldeiser ook burgerlijke partij stellen bij de onderzoeksrechter om zo een strafrechtelijk onderzoek te starten. Deze opties zijn niet alleen voor schuldeisers, maar ook voor derden die schade hebben geleden buiten de faillissementsprocedure om.
Het is dus niet nodig om als schuldeiser te wachten tot de vereffening van het faillissement is afgerond. De wet voorziet in diverse manieren om actie te ondernemen tegen frauduleuze praktijken tijdens het faillissement.
Wanneer je schuldeiser bent van de betrokken onderneming, kun je bovendien jouw melding altijd overmaken tijdens de afsluitende vergadering van schuldeisers. De faillissementswet schrijft voor dat de rechter-commissaris zo’n vergadering bijeenroept zodra de curator de vereffening van het faillissement heeft afgerond. Op deze vergadering kunnen schuldeisers hun advies geven over de verschoonbaarheid van de gefailleerde. Deze verschoonbaarheid, waarbij de gefailleerde wordt vrijgesteld van eventuele restschulden, wordt echter niet toegekend bij een frauduleus faillissement. Tijdens deze vergadering kun je argumenten aandragen om aan te tonen dat het faillissement frauduleus is.
Fout opgemerkt? Laatst gewijzigd: 11/09/2024
U krijgt van een onbekend bedrijf goederen toegestuurd die u nooit besteld heeft. Wat moet u doen?
U wenst hier zeker niet achteraf voor gefactureerd te worden. Hoe kan u zich veilig stellen?
Bepaalde malafide firma’s maken inderdaad gebruik van dergelijke handelswijzen om u een betaling af te dwingen.
Indien geen bestelling door u kan bewezen worden, dan kan u niet voor de bij u geleverde goederen gefactureerd worden en bent u dus ook niet gehouden tot betaling. Let wel: een mondelinge bestelling, eventueel een toezegging door u naar aanleiding van een (door hen opgenomen) telefoontje van de verkoper, geldt ook als een bestelling.
Indien niets dergelijks bewezen kan worden, raden wij u aan de levering aangetekend te protesteren bij de verzender, met de vraag de goederen binnen een bepaalde termijn (bv. 5 dagen) bij u terug te halen, waarna u hiervoor niet meer verantwoordelijk kunt zijn.
Fout opgemerkt? Laatst gewijzigd: 29/11/2024
Oplichting met jouw bankrekening
Oplichters gaan steeds driester (en professioneler) te werk om burgers en ondernemers op te lichten en aan hun bankrekening te geraken. We zetten de meest gebruikte technieken op een rijtje.
Vervalste facturen
Heel wat facturen worden in de post (of digitaal) onderschept, waarna de oplichter het rekeningnummer op de factuur wijzigt naar zijn eigen rekeningnummer. Op die manier betaalt de klant niet aan de leverancier, maar aan de oplichter. Dit is uiteraard vervelend voor de leverancier, maar vooral voor de klant. Want aangezien die aan de verkeerde heeft betaald, staat de factuur van de leverancier nog open, en kan de leverancier juridisch alsnog een juiste betaling vragen. De klant betaalt dan dus twee keer. Op dit moment kan je daar als klant weinig tegen doen. Je moet uiteraard melding maken bij de politie, en best ook bij het meldpunt van de FOD Economie (optie “vervalste factuur”).
Vanaf 2025 zullen banken automatisch bij elke betaling nagaan of het rekeningnummer waar je naar overschrijft, wel degelijk toebehoort aan de juiste persoon (‘IBAN – check’). Als ze merken dat er een discrepantie zou kunnen zijn, zal je daar een waarschuwing van krijgen.
Dat systeem is nu nog niet operationeel. Voorlopig controleer je dus best zelf nog het rekeningnummer waar je naar overschrijft. Neem in geval van twijfel contact met de leverancier. Of controleer het IP-adres van waaruit de factuur werd verzonden via www.whois.com. Meer tips vind je in de FAQ’s van de FOD Economie.
Phishing en spoofing
De meest gekende vorm van oplichting is waarschijnlijk ‘phishing’. Meestal gebeurt dit in de vorm van een mail of sms waarbij ene oplichter zich voordoet als een bedrijf of een overheidsinstantie, met de vraag om op een link te klikken waarna je in een omgeving komt waarbij je gegevens kan achterlaten. Met die gegevens kan de oplichter dan aan jouw bankrekening. Bij spoofing gaan de oplichters nog een stapje verder en zetten ze een heus systeem op van ‘impersonatie’, waarbij alles lijkt te kloppen: je wordt bijvoorbeeld opgebeld vanuit jouw bank, sociaal secretariaat, … met de melding dat er iets niet pluis lijkt, en je wordt gevraagd om naar een omgeving te gaan die er volledig koosjer uit ziet (met de juiste logo’s, lay-out, en zelfs een telefoonnummer waar je iemand van jouw ‘bank’ of ‘sociaal secretariaat’ aan de lijn krijgt). Waar je bij phishing dus nog vaak aan het mailadres kan zien dat het om oplichting gaat, is dat bij spoofing bijna onmogelijk.
Wat doe je best in zo'n geval?
- Als je een wachtwoord hebt doorgegeven dat je ook op andere plaatsen gebruikt, verander het dan onmiddellijk. Verander het op alle plaatsen waar je het gebruikt.
- Als je credit- of bankcardgegevens hebt doorgegeven, verwittig je onmiddellijk Card Stop op 078 170 170 (+32 78 170 170 uit het buitenland)
- Contacteer zo snel mogelijk jouw bank zodat de laatste betaling en eventueel de rekening geblokkeerd kan worden.
- Als je merkt dat er effectief geld gestolen is van je bankrekening, doe dan een aangifte bij de politie.
- Stuur het verdachte bericht waarin je geklikt hebt door naar verdacht@safeonweb.be of meld het bij het meldpunt van de FOD Economie (optie ‘phishing met geldverlies’).
Als je in de val bent getrapt van phishing of spoofing, bepaalt de wet dat de bank je het geld moet terugbetalen tenzij je een ‘grove nalatigheid’ hebt begaan. Bij phishing zal de bank meestal kunnen aantonen dat er sprake is van zo’n grove nalatigheid, zeker als je aan de hand van het mailadres had kunnen weten dat het om phishing ging. Bij spoofing zal de bank dat veel minder snel kunnen aantonen. Toch merken we dat je in zo’n geval van de bank bijna direct een antwoord krijgt dat ze je niet zullen terugbetalen omdat je een ‘grove nalatigheid’ zou hebben begaan. In zo’n geval moet je dat betwisten en alsnog een terugbetaling eisen. Het is immers de bank die moet bewijzen dat jij een grove nalatigheid hebt begaan, het is niet aan jou om te bewijzen dat je géén grove nalatigheid hebt begaan.
Als de bank blijft weigeren, maak dan melding bij de Ombudsdienst voor de Financiële Sector. Zij zullen een advies geven en bemiddelen met de bank. Als de bank weigert het advies van de Ombudsdienst te volgen, zal je naar de rechter moeten gaan. Maar dan helpt het natuurlijk wel om een gunstig advies van de Ombudsdienst te hebben.
Fout opgemerkt? Laatst gewijzigd: 29/11/2024
Wat doen als u geconfronteerd wordt met namaak?
En dan gebeurt toch het onvermijdelijke: uw creatie wordt nagemaakt of u ontdekt dat u zelf namaakproducten heeft aangekocht en – tot overmaat van ramp – weer heeft doorverkocht. Wat nu?
Zowel producenten als handelaars die zich geconfronteerd zien met namaak en daardoor schade lijden, hebben er alle belang bij de namaak meteen te melden bij de Cel Namaak van de FOD Economie. Meteen, omdat alleen zo de schade tot een strikt minimum kan worden beperkt. Handelaars die namaak ontdekken hebben een reden te meer om dit te doen omdat zij er anders zelf van verdacht worden deel uit te maken van het criminele netwerk.
Belangrijk hierbij is dat u zich meteen laat bijstaan door een advocaat. De aanklacht van namaak of piraterij zal immers meestal uitmonden in een procedure voor de rechtbank en dat is al een voldoende reden om een advocaat onder de arm te nemen. Een reden te meer om dit te doen is dat een procedure niet zomaar bij elke rechtbank kan worden opgestart. Geschillen inzake namaak worden meestal beslecht voor de burgerlijke rechtbank én de strafrechtbank.
In de opsporing van namaak heeft de Administratie der Douane en Accijnzen via een Europese verordening specifieke bevoegdheden gekregen om aan de grenzen van de EU (d.i. bijvoorbeeld in de haven van Antwerpen of op de luchthaven van Zaventem) op te treden tegen namaak.
Voor de burgerlijke rechtbank kunt u de volgende procedures inleiden: stopzetting van de inbreuk, schadevergoeding en beslag inzake namaak.
Verder wordt namaak ook door de strafwet gesanctioneerd en hierbij leidt de openbaar aanklager een procedure in voor de strafrechtelijke rechtbank. In dergelijke rechtszaken spreekt de rechter boetes uit van 550 tot 550.000 EUR en gevangenisstraffen van 3 maanden tot 3 jaar.
De handelaar beschikt over een aantal middelen waarmee hij kan voorkomen dat hij namaakgoederen zou inkopen. 5 alarmbelletjes die kunnen wijzen op namaak:
- De aanbieder van de koopwaar is geen officiële importeur of groothandelaar. Hij is actief op wat heet de parallelmarkt.
- De prijs is een stuk lager dan de gangbare prijs.
- Google de verkoper!
- Obscure Chinese websites en aanbieders
- Betalen via ‘money transfer’ bedrijven
Fout opgemerkt? Laatst gewijzigd: 29/11/2024
Piramideverkoop en kettingverkoop: toegelaten?
Piramideverkoop
“Word miljonair in een paar maanden”, “realiseer uw dromen met slechts enkele uren per dag te werken”, “verdien enorm veel geld door thuis te bljjven” enz. Heb je nooit zo’n elektronisch schrijven ontvangen waarin je een fortuin in recordtijd en zonder moeite beloofd wordt? Of ben je misschien toevallig een dergelijke advertentie tegengekomen op een jobsite? Het voorstel is verleidelijk, maar dit soort boodschap maskeert veelal een volkomen onwettelijk en voor je financiën bijzonder gevaarlijk verkoopsysteem: de piramideverkoop (ook kettingverkoop en/of sneeuwbalverkoop genoemd).
Het principe van de piramideverkoop is eenvoudig: je moet mensen werven die in staat zijn om een product te verkopen dat meestal geen handelswaarde heeft (methodes, boekjes enz.) of dat op de markt niet bestaat. De nieuw aangeworven personen worden voordelen in geld of in natura beloofd op voorwaarde dat zij op hun beurt andere verkopers werven, aan wie zij hetzelfde zullen beloven.
Per slot van rekening wordt er met piramideverkopen meer geld gehaald uit de verhoging van het aantal verkopers dan uit het verkopen van producten aan consumenten. Daarom is zo’n verkoop illegaal.
Deze handelspraktijk wordt in alle omstandigheden als oneerlijk beschouwd en is dus verboden en wordt strafrechtelijk gesanctioneerd.
Ook kettingverkoop is verboden
Die bestaat erin een netwerk van al dan niet professionele verkopers op te bouwen, waarbij iedereen enig voordeel verhoopt. Evenwel, dit voordeel vloeit meer uit de uitbreiding van het verkopersnet voort dan uit de verkoop van producten (of diensten) aan de verbruiker.
De deelname met kennis van zaken aan dergelijke verkopen is eveneens verboden.
Fout opgemerkt? Laatst gewijzigd: 01/10/2024